بررسی سینتیک انتقال جرم و مدل‌سازی خشک کردن ترخون (Artemisia dracunculus L.)

فرایند خشک کردن اهمیت زیادی در فرآوری گیاهان دارویی دارد، زیرا گیاهان دارویی اسانس‌دار اگر بلافاصله خشک نشوند و یا اسانس آنها استخراج نشود مواد مؤثره و ترکیب‌های فرّار خود را از دست می‌دهند. در این تحقیق، سینتیک خشک کردن لایه نازک گیاه دارویی ترخون (Artemisia dracunculus L.) در یک خشک‌کن هیبریدی خورشیدی مدل‌سازی شد. آزمایش در چهار دمای 40، 50، 60 و 70 درجه سانتی‌گراد و سه سرعت هوای 1، 1.51 و 2 متر بر ثانیه در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. 8 مدل مرسوم خشک کردن بر داده‌های آزمایشگاهی برازش و با هم مقایسه شدند. باتوجه به نتایج آنالیز واریانس عوامل دمای هوای خشک کردن و سرعت هوای خشک کردن در سطح احتمال 1% معنی‌دار شده ولی اثر متقابل دما و سرعت هوای خشک کردن معنی‌دار نشده و بیشترین میزان اسانس استحصالی مربوط به دمای 40 درجه سانتی‌گراد و سرعت جابجایی هوا 1.5 متر بر ثانیه با مقدار تقریب 1.27 میلی‌لیتر براساس حجمی (v/w) بدست آمد و با افزایش دما از 40 درجه سانتی‌گراد به 70 درجه سانتی‌گراد میزان اسانس استحصالی به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. طبق نتایج بدست آمده مدل آغباشلو و همکاران منحنی سینتیک خشک شدن ترخون را نسبت به مدل‌های دیگر بهتر برآورد کرد. حداکثر مقدار ضریب پخش رطوبت مؤثر در سرعت هوا 1.5 متر بر ثانیه و دمای هوای ورودی 70 درجه سانتی‌گراد برابر با 10-10×2.74 (مترمربع بر ثانیه) بدست آمد. همچنین، حداقل مقدار ضریب پخش رطوبت مؤثر در سرعت هوا یک متر بر ثانیه و دمای هوای ورودی 40 درجه سانتی‌گراد برابر با 10-10×1.34 (متر مربع بر ثانیه) بدست آمد.