بررسی سطوح مختلف تنش شوری و خشکی بر خصوصیات جوانه زنی و رشد اولیة دانه رست گندم (Triticum aestivum L.) و علف هرز جودره (Hordeum spontaneum Koch.)

تنش شوری و خشکی یکی از عوامل محدودکننده در مراحل مختلف رشد و نمو گیاهان هستند. به‌منظور ارزیابی جوانه ­زنی، رشد اولیه گندم و جودره به تنش شوری و خشکی چهار آزمایش جداگانه در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در تابستان سال 1386 در آزمایشگاه تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا گردید. سطوح مختلف تنش شوری و خشکی عبارت بودند از: پتانسیل‌های اسمزی صفر، 0.3 -، 5- ، 10- و 15- بار. نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش سطوح مختلف شوری و خشکی درصد جوانه ­زنی، سرعت جوانه­ زنی، وزن‌تر دانه­ رست، وزن تر ریشه­ چه، وزن تر ساقه­ چه، طول ریشه ­چه هر دو گیاه کاهش یافت. نتایج مقایسه گروهی مستقل بین دو گیاه نیز نشان داد که درصد جوانه­ زنی، سرعت جوانه­ زنی، طول ریشه ­چه در جودره براثر تنش شوری و خشکی نسبت به گندم کاهش بیشتری داشت. در تنش شوری برازش مدل لجستیک سه پارامتری رابطه بین سطوح مختلف تنش و درصد جوانه ­زنی گندم و جودره را به‌خوبی توجیه نمود. پارامتر X­50 مدل مذکور حاکی از کاهش 50 درصدی حداکثر جوانه­ زنی گندم و جودره به ترتیب در پتانسیل­های اسمزی 10.82- و 6.40- بار بود. پارامتر X­50 در تنش خشکی برای گندم و جودره به ترتیب 12.63- و 5.20- بار به دست آمد. به‌طورکلی با مقایسه پارامتر X­50 و کمتر بودن آن در گیاه جودره نسبت به گندم و سایر نتایج این آزمایش می‌توان گفت جودره به تنش شوری و خشکی حساسیت بیشتری نسبت به گندم دارد.