بررسی ساختار ژنتیکی خانواده های ناتنی یونجه با استفاده از نشانگرهای ایزوزیمی

سابقه و هدف: یونجه با دارا بودن ساختار ژنتیکی (32=x4=n2) اتوتتراپلوئیدی و دگرگشنی، تنوع ژنتیکی بالای دارد. در واقع تنوع ژنتیکی پیش نیاز گزینش در برنامه‌های به‌نژادی برای بهبود صفات، تولید ارقام جدید و سازگار می‌باشد. . نشانگرهای آنزیمی نشان دهنده این هستند که می‌توان از الگوی وراثت تتراسومیکی برای آنالیز تنوع ژنتیکی استفاده کرد. هدف از این پژوهش تعیین میزان تنوع ژنتیکی و گروهبندی جمعیت‌های یونجه مورد مطالعه براساس وجود و عدم وجود نوار آنزیمی است. مواد و روش‌ها: دراین پژوهش تنوع ژنتیکی 12 خانواده ناتنی یونجه با استفاده از الکتروفورز آنزیمی مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 35 بوته از هر خانواده در گلدان‌های مجزا در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز کشت شدند و مورد تجزیه آنزیمی (روبیسکو، سوپراکسید دیسموتاز، استراز و پراکسیداز) قرار گرفتند. یافته‌ها: از نظر نشانگرهای آنزیمی، آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و روبیسکو هر کدام یک نوار تک شکل در همه خانواده‌ها نشان دادند و آنزیم استراز و پراکسیداز در دو ناحیه واجد نوارهای چند شکل بودند. داده‌های به دست آمده بر اساس وجود و عدم وجود نوار آنزیمی (0و1) در 11 نوار ایزوزیمی چند شکل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تفسیر ایزوزیمی حاکی از تنوع بالای درون خانواده‌ها و پایین بودن بین خانواده‌ها بود. میزان متوسط هتروزیگوسی 289/0 برآورد شد. فاصله ژنتیکی نی در تفسیر ایزوزیمی کم و بین 248/0 تا 373/0 بود. تجزیه خوشه‌ای بر اساس ضریب شباهت ژاکارد و به روش UPGMA خانواده‌ها را به دو گروه تقسیم نمود به طوری که 11 خانواده ناتنی یونجه در یک گروه و تنها خانواده ناتنی چالشته در گروه دیگر قرار گرفت. نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد که می‌توان در صورت تایید پایداری نشانگرهای ایزوزیمی مورد مطالعه، از آن‌ها در تحقیقات آینده برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی یونجه استفاده کرد. یافته‌ها: از نظر نشانگرهای آنزیمی، آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و روبیسکو هر کدام یک نوار تک شکل در همه خانواده‌ها نشان دادند و آنزیم استراز و پراکسیداز در دو ناحیه واجد نوارهای چند شکل بودند. داده‌های به دست آمده بر اساس وجود و عدم وجود نوار آنزیمی (0و1) در 11 نوار ایزوزیمی چند شکل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تفسیر ایزوزیمی حاکی از تنوع بالای درون خانواده‌ها و پایین بودن بین خانواده‌ها بود. میزان متوسط هتروزیگوسی 289/0 برآورد شد. فاصله ژنتیکی نی در تفسیر ایزوزیمی کم و بین 248/0 تا 373/0 بود. تجزیه خوشه‌ای بر اساس ضریب شباهت ژاکارد و به روش UPGMA خانواده‌ها را به دو گروه تقسیم نمود به طوری که 11 خانواده ناتنی یونجه در یک گروه و تنها خانواده ناتنی چالشته در گروه دیگر قرار گرفت. نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد که می‌توان در صورت تایید پایداری نشانگرهای ایزوزیمی مورد مطالعه، از آن‌ها در تحقیقات آینده برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی یونجه استفاده کرد.