بررسی ساختار جنگل‌های شمال ایران با استفاده از شاخص‌های نزدیک‌ترین همسایه (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده جنگلی دشت ناز ساری-مازندران)

زمینه و هدف: اولین گام برای مدیریت مناسب جنگل­ها داشتن اطلاعات کافی در مورد نحوه رشد، تکامل و چگونگی تاثیرپذیری ساختار توده­های جنگلی از عوامل محیطی می­باشد. با توجه به اهمیت توده­های جنگلی شمال کشور و ارزش­های محیط زیستی منطقه، در این مطالعه سعی شد ساختار گونه­های موجود در منطقه حفاظت شده جنگلی دشت ناز ساری استان مازندران با استفاده از شاخص­های نزدیک­ترین همسایه مورد بررسی گیرد. روش بررسی: به منظور بررسی ساختار در محدوده مورد مطالعه 56 هکتار از توده­های جنگلی به صورت صددرصد مورد آماربرداری قرارگرفت و از شاخص­های کلارک و اوانز، زاویه یکنواخت، شانون-وینر، آمیختگی، اندازه قطر برابر سینه و اختلاف قطر برابر سینه، جهت بررسی ساختار استفاده شد. یافته­ها: بر اساس نتایج به دست آمده میانگین شاخص­های کلارک و اوانز و زاویه یکنواخت به ترتیب 70/0و 55/0 محاسبه شد که نشان دهنده­ی توزیعی مابین تصادفی و کپه­ای است. میانگین شاخص­های شانون- وینر و آمیختگی به ترتیب 40/0 و 06/0  محاسبه شد. با توجه به این که بیش­تر سطح محدوده مورد مطالعه از پایه­های بلوط تشکیل شده است، ارزش شاخص آمیختگی پایین محاسبه گردید. مقدار میانگین شاخص اندازه قطر برابر سینه 50/0 محاسبه شد که نشان دهنده­ی غالبیت ابعاد قطر برابر سینه گونه­ بلوط و مغلوب بودن گونه اوجا می­باشد. گونه آزاد نیز از نظر غالب یا مغلوب بودن ابعاد قطر برابر سینه حد وسط بود. همچنین مقدار میانگین شاخص اختلاف قطر برابر سینه 32/0 محاسبه شد، که نشان دهنده­ی اختلاف متوسط بین درختان مجاور یکدیگر از نظر ابعاد قطر برابر سینه است. بحث و نتیجه­گیری: شاخص­های به کار رفته در این تحقیق می­توانند جهت تشریح ساختار و ویژگی­های اکولوژیکی گونه­های مختلف درختی مورد استفاده قرار گیرند.