بررسی روابط میان عملکرد برگ توتون و اجزای آن از طریق تجزیه علیت تحت شرایط نرمال رطوبتی و تنش خشکی

به منظور مطالعه روابط بین عملکرد برگ خشک و برخی از صفات مهم زراعی توتون در دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش خشکی، 15 هیبرید توتون، شامل 10 هیبرید ایرانی و 5 هیبرید معرفی شده از مراکز تحقیقاتی سایر کشورها، در دو آزمایش جداگانه (تنش خشکی و بدون تنش خشکی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار، در مرکز تحقیقات توتون رشت در سال زراعی 88-87 کشت گردیدند. نتایج بدست آمده از برآورد ضرایب همبستگی در شرایط بدون تنش نشان داد که بین عملکرد برگ خشک با روز تا شروع گلدهی، مدت دوره گلدهی، قطر ساقه و شاخص سطح برگ همبستگی مثبت و معنی دار و با ارتفاع ساقه همبستگی منفی و معنی دار وجود دارد در حالیکه در شرایط تنش خشکی بین عملکرد برگ خشک با روز تا شروع گلدهی، عرض برگ و شاخص سطح برگ همبستگی مثبت و معنی دار مشاهده و هیچ همبستگی منفی و معنی داری بین عملکرد برگ خشک و سایر صفات مشاهده نگردید. انجام تجزیه علیت روی همبستگی بین عملکرد برگ خشک به عنوان متغیر وابسته و سایر صفات به عنوان متغیرهای مستقل نشان داد که در شرایط بدون تنش، صفات روز تا شروع گلدهی، قطر ساقه و طول برگ دارای اثر مستقیم و بالا روی عملکرد برگ خشک بوده در حالیکه در شرایط تنش خشکی ، صفات تعداد برگ، عرض برگ و روز تا شروع گلدهی بیشترین اثر مستقیم و مثبت را نشان دادند. تجزیه علیت هم چنین نشان داد که در شرایط تنش خشکی، بخش عمده همبستگی روز تا شروع گلدهی با عملکرد برگ خشک مربوط به اثر غیر مستقیم تعداد برگ در بوته می باشد. بطور کلی نتایج نشان می‏دهد که برای اصلاح عملکرد برگ خشک در شرایط بدون تنش می‏توان گزینش‏های غیرمستقیمی را از طریق روز تا شروع گلدهی، قطر ساقه و طول برگ انجام داد در حالیکه در شرایط تنش خشکی بایستی گزینش غیر مستقیم از طریق تعداد برگ در هر بوته و عرض برگ برای عملکرد برگ خشک انجام گیرد.