بررسی رابطه بین عناصر خرده‌فرهنگ دهقانی و پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی روستاییان (بررسی موردی: بخش لاجان شرقی، شهرستان پیرانشهر)

اصولاً در جوامعی با تنوع فرهنگی فراوان همانند ایران، به‌ دلیل متفاوت بودن ویژگی‌های فردی و شخصیتی و نیز ظرفیت‌های محلی و منطقه‌ای، میزان پذیرش برنامه‌های توسعه در مناطق مختلف کشور، متفاوت است. از این رو، در نظر گرفتن جوامع دهقانی به عنوان بافتی همگن و یکپارچه از سوی مصلحان توسعه‌ روستایی، بیهوده است. در مقاله‌ حاضر، در قالب پژوهش‌های کلاسیک نوسازی و با رویکردی انتقادی، به بررسی رابطه بین عناصر خرده‌فرهنگ دهقانی، به عنوان یکی از زمینه‌های متغیر در قبول یا رد نگرش‌ها، ارزش‌ها و هنجارها با پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی روستاییان می‌پردازیم. در پژوهش حاضر، جامعه آماری، دهقانان ساکن در روستاهای بخش لاجان شرقی در آذربایجان غربی هستند. با استفاده از فرمول کوکران و شیوه سهمیه‌‌بندی، 307 نمونه به دست آمد که با روش قرعه‌کشی انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز نیز از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری جمع‌آوری گردید و سپس با استفاده از نرم‌افزار آماری spss و روش‌های آماری توصیفی و استنباطی متناسب با سطوح سنجش متغیرها، داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در پژوهش حاضر، پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی، با سه شاخص ثروت، قدرت و منزلت مورد سنجش قرار گرفته است و خرده‌فرهنگ دهقانی نیز متغیرهای عدم اعتماد متقابل در روابط شخصی، فقدان نوآوری، تقدیرگرایی، پایین بودن سطح آرزوها، عدم چشم‌پوشی از منافع آنی به منظور دستیابی به منافع آتی، فقدان نیاز به پیشرفت، فقدان‌ همدلی و تصور خیر محدود را در میان دهقانان شامل می‌شود. بر اساس نتایج پژوهش، وضعیت عناصر خرده‌فرهنگ دهقانی در جامعه مذکور و بسیاری از نگرش‌ها و مفاهیم موافق توسعه، نسبتاً خوب است. به جز در موارد نادر، همانند تقدیرگرایی که در جامعه مورد بررسی، بیشتر جنبه مذهبی دارد، سایر عناصر در سطح بسیار نازلی قرار دارند.