بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در دیوان حافظ
نویسندگان
چکیده مقاله:
چکیدهدر بیشتر تعاریفی که تاکنون از شعر شنیده‌ایم، تخیّل محوری‌ترین عنصر شعری است. و بسیاری معتقدند بدون حضور آن شعری وجود نخواهد داشت.در نگاه اول، عامل اصلی زیبایی، دل‌انگیزی و اثرگذاری بسیاری از اشعار و حتی ابیات مستقل نیز همین عنصر است؛ اما اگر با دقت به ادوار مختلف شعر فارسی بنگریم، درمی‌یابیمکه بسیاری از ابیات اثرگذار هر دوره، ابیاتی هستند که بدون تمسّک به عناصر خیال انگیز، مخاطبان خاص و عام را تحت تأثیر قرار می‌دهند. دلایل و عوامل اثرگذاری این ابیات را می‌توان در دو بخش برونۀ زبان(شکل) و درونۀ زبان(محتوا) بررسی کرد. بدین صورت:در برونۀ زبان عواملی چون موسیقی (وزن عروضی، قافیه و ردیف)، بسامد بالای فعل و جملات کوتاه به اقتضای معنا، شگردهای دستوری ناظر بر تأویل پذیری متن، گزینش واژگان خاص و ارتباط نهفتۀ آن‌ها و... و در درونۀ زبان، حس و عاطفه، فضاسازی و صحنه‌پردازی، سادگی و منطق پذیر بودن معنا، رعایت اقتضای حال، توصیف‌های اثرگذار، گفت و گو، اندیشۀ والا و فراگیر، استفاده از زبان عامیانه و قرابت تجربۀ شاعر با تجربۀ مخاطبان، درونمایه های خاص و پرمخاطب و جز آن را می‌توان برشمرد. می‌توان گفت از بین عناصر شکلی و محتوایی، حس و عاطفه مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین نقش را به عهده دارد. عاطفه گاه به تنهایی و گاه با شوربخشیدن به دیگر عناصر صوری و محتوایی، عامل اصلی زیبایی و اثرگذاری این دسته از اشعار و ابیات است که بدون حضور آن، دیگر عناصر تأثیر چندانی نخواهند داشت.
منابع مشابه
بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در شعر غنایی فارسی(بررسی موردی:غزلیات سعدی،خواجو و حافظ)
چکیده در بیشتر تعاریفی که تاکنون از شعر شنیده ایم، تخیّل محوری ترین عنصر شعری است و بسیاری معتقدند بدون حضور آن شعری وجود نخواهد داشت. در نگاه اول، عامل اصلی زیبایی، دل انگیزی و اثرگذاری بسیاری از اشعار و ابیات مستقل نیز همین عنصر است. با این حال اگر با دقت به ادوار مختلف شعر فارسی بنگریم، درمی یابیم که بسیاری از ابیات اثرگذار هر دوره، ابیاتی هستند که بدون تمسّک به عناصر خیال انگیز، مخاطبان خ...
15 صفحه اولبررسی گونه‌های فخر در دیوان حافظ
فخر در واقع از گونه‌های ادبی است که در آثار منظوم و منثور شعرا و نویسندگان نمود دارد و در هر روزگاری، رنگی خاص می‌پذیرد و نمی‌تواند از تأثیرهای زمانی و مکانی به دور باشد. در مقدمه‌ی این مقاله ابتدا به بررسی ماهیت فخر و ارتباط آن با موضوع شخصیت و پندار فرد از خود و کارکرد آن به عنوان عنصری روانی- شخصیتی پرداخته‌ایم. با توجه به اعتبار حافظ در غزل‌سرایی و آفرینش گونه‌ی خاصی در این شیوه‌ی سخن‌سرایی...
متن کاملباد در دیوان حافظ
در سخن جاودانه و شعر سحرآمیز حافظ شیرین سخن‘ هرچیزی به طرز زندانه ای جای گرفته آنچنان که گویی لسان الغیب آن را برای اولین بار در دیوان آسمانی خویش به کار برده است و طرحی نو درانداخته. در بررسی دیوان حافظ شیرازی بی درنگ درمی یابیم که باد جایگاه ویژه ای دارد ‘ چرا که سریع و بی دریغ و بی دریغ وظیفه آوردن و بردن خبر را برای عاشق و معشوق بر عهده دارد. در سحر کلام خواجه شیراز‘ باد و انواع آن چون صب...
متن کاملنگاهی آماری و تحلیلی به دلایل ایجاد و محورهای پارادوکس (متناقض نما) در دیوان حافظ
«حافظ تمام هنرش در اسلوب است و در مرکز اسلوب حافظ، نوعی بیان نقیضـی و پارادوکسـی وجـود دارد. ساختار شعر حافظ در تحلیل نهایی، یک ساختار متضاد و متناقض‌نما (پارادوکس) است. مفاهیم متضاد در جامة لغات و ترکیبات و عبارات متضاد رخ می‌نماید. استراتژی او برای بیان این رفتار ذهنی و زبانی، عمدتاً طنز و ایهام است. با بررسی دلایل و عوامل ایجاد پارادوکس می‌توان به این نتیجه رسید که دلایل ذیل سبب ایجاد پارادوک...
متن کاملبررسی انگیزه‌های نقد خویشتن در دیوان حافظ
خودانتقادی یا نقد خویشتن قسمی از نقد ادبی است که در آن، پدیدآور، در جایگاه منتقد اولیه، اثر، روش، نگرش و یا شخصیت ادبی خویش را تحلیل و بررسی میکند. در عرصۀ ادبیات، نقد خویشتن انواع مختلفی دارد و انگیزه‌های متفاوتی موجب آن می‌شود. اگر انگیزۀ خودانتقادی درون خود پدیدآور باشد، «نقد خودانگیخته» و اگر انگیزه بیرون از او باشد، «نقد دگرانگیخته» است. حافظ شاعری است که پیوسته در اشعارش به نقد خویشتن پر...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 4
صفحات 183- 214
تاریخ انتشار 2016-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023