بررسی خاصیت ضدقارچی چند عصاره ی گیاهی از گیاهان بومی شمال ایران بر روی بیمارگر Penicilluim digitatum

چکیده Penicillium digitatum، عامل بیماری کپک سبز مرکبات، یکی از مهم­ترین بیمارگرهای ایجاد کننده پوسیدگی میوه در مرکبات می­باشد که خسارت‌ قابل توجهی به محصول وارد می­سازد. متاسفانه استفاده­ مکرر از ترکیبات شیمیایی، ضمن ایجاد اثرات مخرب بر روی انسان و محیط زیست سبب بروز جدایه‌های مقاوم بیمارگر نیز می­شود. امروزه، استفاده از آفت­کش­های زیستی نظیر آنتاگونیست­ها و ترکیبات طبیعی گیاهی، جایگزینی بادوام برای کنترل بیماری­های پس از برداشت می­باشد. در این بررسی، توانایی عصاره های حاصل از تعدادی از گیاهان بومی که در شمال کشور پراکنش نسبتا خوبی دارند به عنوان یک آفت­کش طبیعی در کنترل بیمارگر P. digitatum، مورد ارزیابی قرار گرفت. ­­از عصاره‌های متانولی این گیاهان برای بررسی­های آزمایشگاهی و گلخانه­ای به­ترتیب بر روی محیط کشت1 (PDA) با روش دیسک کاغذی و روی میوه­ی پرتقال رقم واشنگتن ناول با روش غوطه­ور نمودن در عصاره­ها، استفاده شد. نتایج نشان داد با وجود اینکه در روش آزمایشگاهی، تعدادی از عصاره‌های گیاهی ناحیه بازدارندگی از رشد را در اطراف دیسک کاغذی، ایجاد کردند، اما در شرایط انباری، ‌تنها گیاه سرخاب کولی بود که به‎طور معنی‌داری مانع از تولید اسپور توسط قارچ P. digitatum شد. با جداسازی اجزاء عصاره­ی سرخاب کولی با استفاده از ستون کروماتوگرافی و با کمک حلال­های غیر قطبی هگزان، نیمه قطبی دی­اتیل اتر و قطبی متانول و تعیین خلوص آن‌ها با کمک2  (TLC)، 11 جزء خالص حاصل شد. نتایج میزان تاثیر هر جزء بر بیمارگر کپک سبز در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که عامل موثر در این عصاره را می­توان با کمک حلال قطبی متانول استخراج نمود.