بررسی جنبه‌های نمایشی شخصیت سودابه براساس نظریه کنش‌مندی گرماس

نویسندگان

  • ناصر نیکوبخت دانشیار دانشکدۀ علوم انسانی گروه ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده مقاله:

شاهنامۀ فردوسی اثری با شخصیت‏های بسیار و متنوع است و توانایی تبدیل‌شدن به متون نمایشی را از هر حیث دارد؛ ولی پیش از ورود به نگارش چنین متونی نیاز است هر‌یک از شخصیت‏ها از منظر نظریه‌های شخصیت‏پردازی دراماتیک بررسی و تحلیل شود. شخصیت‏پردازی قهرمان نمایش به‌منزلۀ یکی از ارکان اصلی دنیای نمایش، مؤلفه‏های ویژه‏ای چون کنش‏مندی و انگیزش برای دست‌زدن به عمل دراماتیک، ویژگی‏های فیزیکی و روانی دارد که آن را از شخصیت‏پردازی داستانی متمایز می‏کند. سودابه یکی از شخصیت‏هایی جذاب‏ داستانی در شاهنامه است. ویژگی‏هایی شخصیتی وی با شخصیت‏های متعددی در ادبیات دیگر ملل مقایسه‌کردنی است. سودابه دارای ویژگی‏های قهرمانان دراماتیک است. در این مقاله کوشش شده با برشمردن مؤلفه‏های یک شخصیت نمایشی، نشان دهیم که به‌کمک شیوۀ پرداخت هنری فردوسی از سودابه، می‌توان همچون دیگر نمونه‏های ادبیات نمایشی، در نمایشنامه‏ای از سودابه شخصیتی نمایشی خلق کرد و در مرکز توجه اثری نمایشی قرار داد. در سال‏های گذشته، نظریه‌های شخصیت‏پردازی استفاده‌شده برای تحلیل شخصیت‏های داستانی در متون ادبی کهن، نظریه‌های کلاسیکی بوده است که اکنون مورد تردید قرار گرفته‏اند و نیاز است با دیدگاه‏های جدید به نقد و تحلیل آن‌ها پرداخته شود. یکی از این نظریه‌ها در حوزۀ شخصیت‏پردازی دراماتیک، نظریۀ کنش‏مندی شخصیت گرماس است که شخصیت را براساس میزان کنش در بافت متن نمایشنامه می‌سنجد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی جنبه های نمایشی شخصیت سودابه براساس نظریه کنش مندی گرماس

شاهنامۀ فردوسی اثری با شخصیت‏های بسیار و متنوع است و توانایی تبدیل شدن به متون نمایشی را از هر حیث دارد؛ ولی پیش از ورود به نگارش چنین متونی نیاز است هر یک از شخصیت‏ها از منظر نظریه های شخصیت‏پردازی دراماتیک بررسی و تحلیل شود. شخصیت‏پردازی قهرمان نمایش به منزلۀ یکی از ارکان اصلی دنیای نمایش، مؤلفه‏های ویژه‏ای چون کنش‏مندی و انگیزش برای دست زدن به عمل دراماتیک، ویژگی‏های فیزیکی و روانی دارد که آ...

متن کامل

تحلیل رمان «رویای تبت» براساس «استعاره نمایشی نظریه گافمن»

رمان رویای تبت یکی از آثار فریبا وفی از جمله نویسندگان دهه هفتاد است که در آن روزمرگی سه زن در دو نسل و با سه هویت متفاوت روایت می‌شود. نظریه پردازان جامعه شناسی که به تحلیل آثار ادبی پرداخته‌اند از رویکردهای مختلفی در تحلیل متن سود جسته‌اند. یکی از انواع مهمترین نظریه‌های جامعه شناسی نظریه کنش متقابل نمادین است. در حالی که یک نظریه پرداز کنش متقابل نمادین به این توجه دارد که آدم‌ها چگونه تصویر...

متن کامل

تحلیل داستان «شیخ صنعان» منطق الطّیر عطار براساس نظریه کنشی گرماس

ساختارگرایی ادبی به دنبال آن است تا علمی‌ترین مبنای ممکن را برای مطالعات ادبی فراهم آورد. ساختارگرایی روش تحلیل متن و شناخت نظام آن است.ای.جی.گرماس یکی از روایت شناسانی است که با ارائه الگوی کنشی، تحلیل و شناخت روایت را آسان‌تر کرده است. گرماس با ساده کردن الگوی تحلیل قصه پراپ، نشان داد که همه عناصر تشکیل دهنده قصه، قابل تجزیه و تحلیل و دارای نقش مؤثّرند. این کنش‌گرها ممکن است، اشیاء، مفاهیم یا ...

متن کامل

شخصیت سودابه و سیندخت در شاهنامه مطالعه تطبیقى

یکى از راه‏هاى شناخت زنان در هر جامعه، بررسى نگرش ادبیات بدانهاست. شاهنامه فردوسى، یکى از آثارى است که در این زمینه مى‏تواند نقش مهمى داشته باشد. هدف از نگارش این مقاله نیز تحلیل رفتارها و کنش‏هاى مختلف سودابه و سیندخت در شاهنامه بر اساس تیپ شخصیتى آن‏هاست. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش تحلیل محتوا است. عمده نتایج پژوهش این بود که سودابه جزو شخصیت‏هاى "پرشور" است؛ به همین سبب براى رسیدن به...

متن کامل

تحلیل داستان «شیخ صنعان» منطق الطّیر عطار براساس نظریه کنشی گرماس

ساختارگرایی ادبی به دنبال آن است تا علمی ترین مبنای ممکن را برای مطالعات ادبی فراهم آورد. ساختارگرایی روش تحلیل متن و شناخت نظام آن است.ای.جی.گرماس یکی از روایت شناسانی است که با ارائه الگوی کنشی، تحلیل و شناخت روایت را آسان تر کرده است. گرماس با ساده کردن الگوی تحلیل قصه پراپ، نشان داد که همه عناصر تشکیل دهنده قصه، قابل تجزیه و تحلیل و دارای نقش مؤثّرند. این کنش گرها ممکن است، اشیاء، مفاهیم یا ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 4

صفحات  529- 542

تاریخ انتشار 2014-01-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023