بررسی تغییرات هدایت هیدرولیکی خاک با استفاده از روش معکوس

یکی از مسائل عمده در پیش‌بینی کارایی سامانه‌های آبیاری، تغییرات زمانی ویژگی­های خاک از جمله مشخصات هیدرولیکی آن است.  در این تحقیق، برای بررسی تغییرات زمانی ویژگی­های هیدرولیکی یک خاک لوم رسی در اثر آبیاری با آب شور و سدیمی، ده نوبت آبیاری با دور هفت روز با آب حاوی کلرید سدیم با SAR  و EC به ترتیب 32 و 12 دسی زیمنس بر متر اجرا و سه آزمایش نفوذپذیری به ترتیب در آبیاری­های سوم، ششم و دهم اندازه­گیری شد.  مقایسة مقادیر نفوذ تجمعی و سرعت نفوذ در سه نوبت اندازه‌گیری نشان داد که نفوذپذیری خاک به دلیل افزایش سدیم و پراکندگی خاکدانه‌ها به شدت کاهش می­یابد.   برای شبیه‌سازی رفتار خاک در اثر آبیاری‌های متوالی با آب شور و تخمین پارامترهای هیدرولیکی تأثیرگذار، از مدل ریاضی HYDRUS-1D استفاده شد.  قبل از تخمین ویژگی­های هیدرولیکی خاک، جهت آگاهی از میزان حساسیت پارامترهای هیدرولیکی، آزمون حساسیت اجرا شد.  آزمون آآآآآسمسیبتسیبتحساسیت نشان داد که نفوذ تجمعی به ترتیب نسبت به هدایت آبی اشباع (Ks)، پارامتر شکل n ، و رطوبت اشباع (qs) حساس است.  با عنایت به محدودیت داده‌های اندازه‌گیری­شده و حساسیت مدل­های ریاضی در تخمین تعداد زیادی پارامتر به روش معکوس، و با توجه به همبستگی بالای پارامترهای Ks و n در فرمول وان­گنوختن، با وجود حساسیت بیشتر مدل به n در مقایسه باqs، فقط Ks و qs در بهینه‌سازی بررسی شدند.  اجرای مدل در مرحلة اول، برای تخمین معکوس Ks به تنهایی و در مرحلة دوم برای تخمین همزمان Ks و qs انجام شد.  در هر مرحله، سایر ویژگی­های هیدرولیکی خاک از مدل ROSETTA تعیین شدند.  نتایج اجرای مرحلة اول نسبت به  مرحلة دوم مدل، همخوانی بیشتری با مقادیر اندازه‌گیری­شده در هر آبیاری نشان داد.  نتایج این تحقیق نشان داد که روش معکوس در صورت وجود داده­های کافی می‌تواند روشی مناسب برای براورد ویژگی­های هیدرولیکی و تغییرات زمانی آنها باشد.  همچنین، داده­های مزرعه­ای نفوذ تجمعی در آبیاری سوم و ششم به خوبی با معادلة فیلیپ برازش یافت، اما دقت آن در آبیاری دهم چندان مناسب نبود.