بررسی تغییرات درون گونه ای مورفومتریک جمجمه خرگوش غربی (Lepus europaeus) در استان‌های غربی ایران

خرگوش­های صحرایی به طور گسترده در جهان توزیع یافته و به شرایط آب و هوایی متنوع سازگار شده اند. شرایط محیطی متفاوت و رژیم غذایی دو فاکتور مهم و موثر در ایجاد تنوع در خانواده خرگوش­ها محسوب می­شوند. مطالعات مختلف نشان داده است، جمجم­ ها تنها اجزا اسکلتی پایدار در وضعیت­های مختلف محیطی به منظور بررسی تغییرات مورفومتریکی گونه­ها محسوب می­شوند. از این رو آنالیز تنها به جمجمه خرگوش محدود شد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات مورفومتری اندازه گیری شده در 50 نمونه جمجمه خرگوش در پنج استان غربی کشور، در قالب یک نمونه گیری کاملا تصادفی بوده است. در مجموع 40 صفت مورفومتری اندازه گیری شد. گروه بندی صفات اندازه گیری شده با استفاده از نرم افزار Spss به روش Ward انجام گردید. از همبستگی پیرسون به منظور بررسی همبستگی بین صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال 99 درصد استفاده شد. برازش دارنگاره (Dendrogram) مذکور کل گونه­ها را از فاصله پانزده اقلیدسی به سه گروه مجزای (A، B و C) تقسیم کرد. ادامه برازش مذکور از فاصله ده اقلیدسی، گونه­های مورد بررسی را بر اساس صفات مورفومتریک به چهار گروه مجزا تقسیم نمود. ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که از بین صفات اندازه‌گیری شده صفات (Сondylobasal length، Palatal length) و (Zygomatic width، Greatest width) و (Least interorbital width، Postorbital width) و (Least interorbital width، Width of skull behind zygomaticorches) دارای همبستگی مثبت و بالایی (r>80%) در سطح احتمال 1 درصد و (عرض دندان­های ردیف بالایی از پشت دندان آسیا اول و ارتفاع آرواره پایین در ناحیه اولین دندان پیش آسیا تا قسمت زیرین آرواره) دارای همبستگی منفی و بالایی (r>60%) در سطح احتمال 1 درصد می­باشند.