بررسی تطبیقی عنصر هدف در برنامه‌ی درسی آموزش علوم ایران و چند کشور جهان

این مقاله بخشی از یک پژوهش کیفی است که با دو روش تطبیقی و توصیفی- تحلیلی به بررسی عنصر هدف در برنامه‌ی درسی آموزش علوم[1] ایران و چند کشور جهان، پرداخته است. بدین منظور اسناد و مدارک مربوط به اهداف آموزش علوم در کشورهای پیشرو در زمینه‌ی علوم و فناوری (کشورهای منتخب) گردآوری و به توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه‌ی آن‌ها پرداخته شده تا پاسخ سئوال‌ها آماده شود. مقاله‌ی حاضر تلاش می‌نماید، عنصر هدف از برنامه‌ی درسی آموزش علوم ایران و کشورهای منتخب را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. نتایج به‌دست آمده از این پژوهش می‌تواند به برنامه‌ریزان، مؤلفان کتاب‌های درسی، معلمان و سایر علاقه‌مندان کمک نماید تا با دید وسیع‌تری نسبت به تدوین بهتر برنامه‌ی درسی، تغییر برنامه‌ی درسی و انتخاب مناسب‌تر هدف‌های آموزش علوم اقدام نمایند. نتایج به‌دست آمده، شباهت‌ها و تفاوت‌های زیادی را بین هدف‌های آموزش علوم در بین کشورهای مورد مطالعه و ایران نشان می‌دهد. شباهت‌ها بیش‌تر در اهداف مکتوب برنامه‌ی درسی یا اهداف قصد‌شده موجود می‌باشد؛ به‌طوری‌که روح حاکم بر اهداف در کشورهای مورد مطالعه یکی است. همه دارای اهداف دانشی، مهارتی و نگرشی در زمینه‌های چهارگانه‌ی علوم شامل فیزیک، شیمی، زیست و زمین‌شناسی هستند و به دنبال کسب سواد علمی، حل مسأله، تفکر و شناخت طبیعت می‌باشند. اما در عمل فاصله‌ی قابل ملاحظه بین کشور ما با کشور‌های فوق وجود دارد که جای تأمل دارد و ناشی از اجرای برنامه‌ی درسی است، که در میزان کم اهداف تحقق‌یافته توسط دانش‌آموزان خود را نشان می‌دهد. نتایج آزمون‌های تیمز مؤید این موضوع است. به هرحال، نتایج پژوهش‌های بیش‌تر در این زمینه می‌تواند موضوع را بهتر مشخص نماید.   1-  منظور از علوم در این مقاله علوم تجربی است.