بررسی تطبیقی صبغۀ اشرافی شعر عنصری و ابن معتز

ادبیات، بازتاب­ دهندة وضعیت اجتماعی ادیب و شرایط اجتماعی زندگی اوست. براساس مکتب اروپای شرقی ادبیات تطبیقی، عوامل اجتماعی، نقش مؤثری در ایجاد ادبیات دارد و هرگاه دو جامعه در درجة یکسانی از پیشرفت اجتماعی و اقتصادی باشند، این امر، منجر به ظهور تشابه زیاد در ادبیات آنها می­ شود. یکی از بارزترین وجوه شعری عنصری، قصیده ­پرداز مشهور قرن چهارم و ا بن­معتز عباسی، صبغة اشرافی و ذکر آثار و مظاهرآن است. بی­تردید، شرایط زندگی دو شاعر در دربار و تمکّن مالی آنها، در به­ کارگیری عناصر و مظاهر اشرافی در شعر آن دو بسیار مؤثر بوده ­است. این جستار، براساس شیوة توصیفی - تحلیلی و با مقایسة شعر این دو شاعر و پرداختن به مصداق­ های اصلی و مهم صبغة اشرافی در شعر آنها، نشان می ­دهد که رنگ اشرافی و صور خیال مبتنی بر محیط درباری در شعر دو شاعر، بسیار محسوس و ملموس است؛ با این تفاوت که سایة مدح وستایش بر وصف­های اشرافی عنصری چیره ­شده امّا ابن­ معتز در وصف­ های اشرافی خود، کمتر از مدح و ستایش بهره ­گرفته­ است.