بررسی تطبیقی رویکرد امنیتی اسلام با رویکرد امنیتی رئالیسم و لیبرالیسم

نویسندگان

  • احسان شیخون کارشناس ارشد روابط بین¬الملل دانشگاه اصفهان
  • علی‌ اصغر ستوده دانشجوی دکتری روابط بین¬الملل دانشگاه گیلان
چکیده مقاله:

با توجه به جایگاه امنیت در زندگی بشری، نظریه­های روابط بین­الملل (قدیم، کلاسیک و جدید) همواره درپی تفسیر و تبیین مفهوم امنیت و سازوکارهای دستیابی به آن بوده، در همین راستا نظریه‌های روابط بین‌الملل با توجه به مبانی هستی­شناسی خاص خویش، رویکردهایی متفاوت نسبت­به مفهوم، ابعاد و ساز و کارهای عملیاتی­سازی امنیت در سطح فردی و اجتماعی (ملی و بین‌المللی) درپیش­گرفته­اند. تفاوت در مبانی هستی‌شناسی دو رویکرد رئالیسم و لیبرالیسم به­عنوان دو جریان اصلی در روابط بین­الملل منجر به رویکرد امنیتی متفاوت این دو جریان شده است؛ اسلام نیز به عنوان یک دین جهان شمول، جهت گیری متفاوت ازاین دو رویکرد امنیتی در پیش گرفته است که نشات گرفته از تفاوت در مبانی هستی شناسی اسلام است. پژوهش حاضر با بررسی­ای تطبیقی به‌دنبال مطالعه تفاوت دیدگاه این سه جریان در مفهوم‌سازی، ابعاد و ساز و کارها و عملیاتی­کردن شاخص­های امنیت در نظام­های امنیتی فردی و اجتماعی (داخلی و بین­المللی) است؛ یافته­های این پژوهش بر این مبنا استوارند که دیدگاه بدبینانه رئالیسم نسبت­به انسان و ماهیت نظام بین­الملل (جنگ‌محور­بودن) که از مبانی هستی­شناسی این نظریه، متأثر است، به اتخاذ نوعی رویکرد امنیتی- تقابلی و تقلیل­گرا (تأکید بر بعد نظامی امنیت و سطح تحلیل ملی­گرا) انجامیده­است. دیدگاه خوش‌بینانه لیبرالیسم نسبت‌به انسان و ماهیت نظام بین­الملل (صلح­محور) با توجه به مبانی هستی‌شناسی خود به اتخاذ نوعی رویکرد امنیتی- تعامل­گرا، خوش­بینانه و تقلیل­گرا (تأکید بر بُعد اقتصادی و سطح تحلیل فردگرا) و همچنین، دیدگاه ترکیبی و واقع­بینانه اسلام نسبت­به ذات انسان و ماهیت نظام بین­الملل با توجه به مبانی هستی­شناسی خویش به اتخاذ نوعی رویکرد امنیتی تعاملی-  تقابلی واقع­بینانه مبتنی­بر امنیت فراگیر (تأکید بر لایه های گوناگون امنیت و سطح تحلیل امت­گرا) منجرشده­اند

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی رویکرد امنیتی جمهوری اسلامی ایران به آسیای مرکزی

جمهوری اسلامی ایران به دلیل موقعیت ویژه ژئوپلیتیک، اقتصادی، تمدنی و استراتژیک همواره در معرض تهدیدهای گوناگون از سوی قدرت‌های بزرگ قرار داشته است. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مرزهای تهدید علیه ایران از جانب روسیه به ماورای کوه‌های قفقاز عقب می‌نشیند و این امر یک مطلوبیت استراتژیک و امنیتی برای ایران محسوب می‌گردد. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و گشایش مرزهای جدید و استقلال...

متن کامل

بازگشت آمریکا به شرق آسیا و ‏ رویکرد نظام امنیتی منطقه ‏

به‌دنبال ظهور چین و گسترش نقش و نفوذ آن در شرق آسیا، به‌رغم حضور نهادینه آمریکا در ژاپن و کره جنوبی با نیروهای رسمی نظامی و در سنگاپور و استرالیا و فیلیپین طبق قراردادهای خاص، بازگشت به آسیا مورد توجه دولت‌مردان آمریکایی قرار گرفته است. با این ملاحظه این سئوال به ذهن متبادر می‌شود با بازگشت آمریکا به شرق آسیا ترتیبات امنیتی منطقه به چه نحوی مدیریت می‌گردد؟ در جنوب شرقی آسیا در دوره جنگ سرد و ب...

متن کامل

نگرش نوین به امنیت و رویکرد امنیتی فراگیر چین

هدف این مقاله، بررسی نگرش و رویکرد چینی‏ها به مقوله امنیت است. سوال اصلی این است که چین در دهه‏های اخیر چه رویکردی نسبت به امنیت و شیوه تأمین آن در پیش گرفته است؟ بر اساس استدلال نویسندگان این مقاله، رهبران نسل جدید چین با درک ناکارآمدی نگاه سلبی به امنیت در زمانه کنونی، رویکردی ایجابی در این زمینه اختیار کرده‏اند که شامل نگرش فراگیر امنیتی و مشارکت با جامعه بین‌الملل در مقابله با چالش‏های امنی...

متن کامل

اسلام سیاسی و نظم امنیتی غرب آسیا

برای ترسیم افق امنیتی منطقه غرب آسیا - پس از انقلاب‌های عربی سال 2011 -  ضروری است مؤلفه‌ها، متغیرها و عناصر مهم آن از جمله اسلام سیاسی مورد واکاوی قرارگیرد. بر این پایه، اسلام سیاسی از عمده‌ترین جریان‌ها و گفتمان‌های اثرگذار در تحولات اخیر منطقه بوده است. در این چهارچوب، رفتار اسلام گرایان در سه محور اصلی قابل بررسی است: نخست، افراط‌گرایی و خشونت با پیدایش جریان‌های نوظهور تکفیری مانند داعش. د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 4

صفحات  1- 28

تاریخ انتشار 2012-12-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023