بررسی تطبیقی اثرات سیاستی آینده‌نگاری علم، فناوری و نوآوری

در بررسی «اثرات آینده‌نگاری در سیاستگذاری»، آینده‌نگاری به عنوان یک ابزار هوشمند راهبردی در نظر گرفته می‌شود. این عنوان، نشان‌دهنده ضرورت ارزیابی موضع آینده ­نگاری در سیستم سیاستگذاری و شیوه­ های ارتقای اثرات آن است. همچنین، پیش‌نیاز طراحی موفقیت‌آمیز فعالیت‌های آینده‌نگاری، درکی واضح از نوع اثر آینده‌نگاری بر سیاست­گذاری می­باشد و این موضوع هدف تحقیق حاضر است. در همین راستا،‌ تحقیق حاضر با بهره­ گیری از روش تحلیل تم به شناسایی و طبقه ­بندی اثرات سیاستی برنامه ­های آینده­نگاری کشورهای جهان پرداخته است. سپس بر پایه اثرات شناسایی شده، پرسشنامه ­ای طراحی و در میان کنشگران و مطلعین پروژه آینده ­نگاری ملی کشور به روش نمونه­ گیری گلوله برفی توزیع شده است تا میزان تحقق اثرات سیاستی آن ارزیابی شود. نتایج این بررسی نشان داده است که اثراتی چون شبکه ­سازی، یادگیری جمعی و خلق دانش، بهبود روابط متقابل میان بازیگران، تقویت نقش اجتماع در سیاستگذاری و توسعه فرهنگ آینده ­نگاری، دارای وزن بالایی می­باشند و وضعیت تحقق آنها مناسب بوده ولی وضعیت تحقق اثری نظیر بهبود تصمیم ­گیری و سیاستگذاری چندان مناسب نبوده است. مزیتی که تحقیق حاضر با مطالعه تجربیات آینده ­نگاری کشورهای مختلف حاصل نموده، ایجاد یک دانش کدبندی شده در خصوص اثرات سیاستی برنامه­ های آینده ­نگاری کشورهاست که می­تواند برای دست‌اندرکاران آینده­ نگاری و سیاستگذاری درس ­آموز باشد.