بررسی تحولات ماگمایی و پتروژنز توده‌های گرانیتوئید یزد

توده‌های گرانیتوئیدی منطقه یزد به سن الیگو-‌میوسن دربخش مرکزی کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر واقع‌ شده ‌است. این توده‌ها درسنگ‌های آهکی کرتاسه سازند تفت و سنگ‌های آتشفشانی-رسوبی ائوسن نفوذ کرده و عموماً دارای بافت گرانولار و گاهی بافت پورفیروئیدی، گرانوفیری، گرافیکی، پرتیتی، میرمکیتی و آنتی‌راپاکیوی هستند. بر اساس مشاهدات صحرایی و بررسی‌های پتروگرافی و ژئوشیمیایی، توده‌های یزد ترکیبی از آلکالی‌گرانیت تا تونالیت داشته و به نوع گرانیت‌های I دمای بالا (کوردیلرایی)، ACG، VAG، Post-COLG و HSS تعلق دارد. نمودارهای مختلف‌ ژئوشیمیایی غنی‌شدگی LREE، LILE و تهی‌شدگی و آنومالی منفی HREE و HSFE را نشان می‌دهد که شاخص ماگماهای کالک‌آلکالن فرورانش درحاشیه فعال قاره‌ای (ACM) است و ماگما از یک پوسته اقیانوسی فرورانده‌ شده (نئوتتیس) و گوه گوشته تحول یافته روی آن منشأ گرفته است و در قاعده پوسته تحت تأثیر فرآیند ذوب پوسته‌ای و متعاقب آن فرآیند تبلور تفریقی، هضم و آغشتگی (AFC) قرار گرفته ‌است و مدل ژئودینامیکی پیشنهادی منطقه را می‌توان مشابه مدل ‌آند مرکزی در نظرگرفت که در این مدل فرآیند تولید ماگما در اثر پدیده چند منشأیی و چند مرحله‌ای انجام می‌شود.