بررسی، تحلیل و مقایسۀ تلمیح در اشعار فریدون مشیری و حمید مصدق

تلمیح به دلیل ظرفیت­های بالای ارتباطی، در سیر تطور ادب فارسی نمود داشته و در شعر معاصر فارسی نیز، بازتاب ویژه­ای یافته است. این آرایۀ معنوی موجب بازتاب روایت و داستان در گسترۀ شعر می­شود. انعکاس موجز رویدادهای ادبی و غیرادبی در گسترۀ شعر و نثر، تلمیح را به آرایه­ای پرکاربرد بدل کرده است. در شعر معاصر، تلمیح با حفظ کارکردهای پیشین، برای تبیین و تشریح دغدغه­های شخصی، سیاسی و اجتماعی شاعر نیز، به کار گرفته شده است. در میان شاعران معاصر، فریدون مشیری و حمید مصدق نگاه ویژه­ای به تلمیح داشته­اند، به طوری که این آرایه در بازنمایی بخشی از منظومۀ فکری آن دو مؤثر بوده است. در این تحقیق، با روش توصیفی ـ تحلیلی و رویکرد مقایسه­ای، آرایۀ تلمیح در شعر مشیری و مصدق بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که مشیری از تلمیحات ادبی و مصدق از تلمیحات اسطوره­ای بهرۀ بیشتری برده­اند و با استفاده از قابلیت­های ارتباطی و رسانه­ای تلمیح، بسیاری از وقایع عمدتاً سیاسی و اجتماعی روزگار خود را منعکس کرده­اند. هم‌چنین، غالب تلمیحات به کار رفته در شعر آن‌ها ریشه در ادبیات کلاسیک فارسی دارد که این امر بیان‌گر حرکت ادبی دو شاعر در راستای سنت بلاغی ـ ادبی کهن است.