بررسی تاثیرعصاره هیدروالکلی گزنه(Urtica dioica) برتغییرات هورمون تستوسترون واسپرماتوژنز درموش صحرایی

سابقه و هدف: افزایش بی رویه جمعیت در جهان امروز یک مساله پیچیده و بحرانی برای آینده است. هم چنین شواهد نشان از افزایش گیاهان قابل دسترس و سودمندی دارد که دارای پتانسیل ضد باروری و تنظیم کننده تولیدمثل در مردان هستند. باتوجه به ترکیبات موجود در گزنه و کاربرد گسترده آن، اطلاعات اندکی در مورد تاثیر عصاره گزنه بر بیضه وجود دارد. لذا در تحقیق حاضر تاثیر عصاره هیدروالکلی گیاه گزنه (Urtica dioica) بر محور هیپوفیز- گناد یعنی میزان هورمون های LH, FSH  و تستوسترون و اسپرماتوژنز و بافت شناسی بیضه ها مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: 40 سر موش صحرایی نر بالغ از نژاد ویستار با وزن تقریبی 5±195 گرم به 5 گروه 8 تایی تقسیم شدند. حیوانات گروه های تجربی به ترتیب مقادیر 75 ،50،25 میلی گرم بر کیلو گرم عصاره گزنه را به صورت داخل صفاقی به مدت 28 روز دریافت کردند. گروه شاهد فقط حلال دارو (آب مقطر) دریافت کرد و گروه کنترل بجز آب و غذا هیچ ماده ای دریافت نکرد. از تمام گروه ها در پایان روز 28 خونگیری به عمل آمد. از نمونه های خونی جمع آوری شده برای اندازه گیری غلظت سرمی هورمونهای LH, FSH و تستوسترون استفاده شد. هم چنین از بیضه ها مقاطع بافتی تهیه گردید و تغییرات بافتی بین گروه های تجربی و کنترل نیز بررسی شد. نتایج به دست آمده با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه ANOVA و t-test  ارزیابی شد.یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد، میزان 75 میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره هیدروالکلی گزنه، سطح تستوسترون سرم خون را در مقایسه با گروه کنترل در سطح آماری 05/0p≤ بطور معنی داری کاهش می دهد. میزان هورمون های FSH و LH بین گروههای تجربی و کنترل اختلاف معنی داری نشان نداد. بررسی مقاطع بافتی نشان می دهد تراکم اسپرم، تعداد سلولهای اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت اولیه، اسپرماتید و لایدیگ در گروه تجربی دریافت کننده 75میلی گرم بر کیلوگرم کاهش معنی داری نسبت به گروه کنترل دارد. همچنین وزن بدن و وزن بیضه ها در گروه های دریافت کننده میزان 75 و50 میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره هیدروالکلی گیاه گزنه در مقایسه با گروه کنترل نیز در سطح آماری 05/0p≤ دارای کاهش معنی دار می باشد.  نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده و بررسی دیگر محققین احتمالا عصاره گزنه با دارا بودن ترکیبات فیتواسترول و فیتواستروژنی خاصیت ضد آندروژنی داشته و میزان تستوسترون را کاهش می د هد. در بررسی بافت شناسی تغییرات مورفولوژیکی در لوله های اسپرم ساز، تخریب سلول های بینابینی و نیز تحلیل اپیتلیوم زاینده اسپرم ساز مشاهده شد.