بررسی تأثیر کاربری اراضی و شیب دامنه بر حجم رواناب تولیدی با استفاده از باران ساز مصنوعی در حوزه آبخیز کاکا شرف (لرستان)

نویسندگان

  • احمد لندی استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
  • حمیدرضا پیروان دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • غلامعباس صیاد دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
  • کیانوش بهرهی دانشجوی دکتری گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
چکیده مقاله:

مطالعه عوامل مؤثر بر حجم رواناب و ارزیابی روش‌های کنترل آن‌ها یکی از راه­‌کارهای ضروری برای مدیریت صحیح حوزه‌های آبخیز است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات طبقات شیب و نوع کاربری اراضی بر رواناب تولید شده با استفاده از شبیه‌ساز باران در شش زیرحوضه از حوزه آبخیز کاکاشرف از سرشاخه­های حوزه آبخیز کرخه در استان لرستان انجام گرفت. به این منظور بر اساس نقشه کاربری اراضی منطقه، شش واحد کاری (زیرحوضه) با سه نوع کاربری مرتع، جنگل و زراعت و در سه طبقه شیب 10، 20 و 30 درصد انتخاب شد. مقدار رواناب در مجموع طی 93 مورد آزمایش به­وسیله شبیه‌ساز باران، اندازه‌گیری شد. دستگاه شبیه‌ساز باران مورد استفاده از نوع باران­ساز غیر فشاری از جنس پلکسی گلاس به ابعاد 83.5×119 سانتی‌متر و به ارتفاع 1.60 متر بود. به‌منظور تجزیه ‌و تحلیل آماری از نرم‌افزار SAS استفاده شد. با توجه به نتایج به‌دست ‌آمده، میانگین، کمینه و بیشینه رواناب در حوضه به‌ترتیب برابر  1499، صفر و 9100 میلی‌لیتر بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین زیرحوضه‌های مختلف از نظر حجم رواناب تولید شده، تفاوت معنی‌دار در سطح یک درصد وجود دارد. همچنین، اثر متقابل زیرحوضه و نوع کاربری اراضی از نظر حجم رواناب اختلاف در سطح یک درصد و معنی‌دار بود. بین حجم رواناب و شیب تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد وجود داشت که با افزایش شیب از 10 به 30 درصد حجم رواناب تولید شده افزایش یافت. بین سه کاربری مرتع، جنگل و زراعت از نظر مقدار رواناب تولید شده، تفاوت معنی‌دار در سطح یک درصد مشاهده شد و بیشترین حجم رواناب مربوط به کاربری جنگل بود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی تاثیر کاربری اراضی و طبقات شیب بر هدررفت عناصر غذایی در رواناب تولیدی با استفاده از باران‌ساز مصنوعی (مطالعه موردی در حوضه آبخیز کاکاشرف- لرستان)

هدررفت عناصر غذایی و کاهش حاصل­خیزی خاک از مهم­ترین اثرات تخریب خاک است. بنابراین نیاز است که عوامل مؤثر بر آن در حوضه­های مختلف مورد بررسی قرار گیرد. حوضه آبخیز کاکاشرف در استان لرستان از جمله حوضه­هایی است که در معرض تخریب قرار دارد. لذا در این حوضه، تأثیر نوع کاربری اراضی (مرتع، جنگل و زراعت) و طبقات شیب (10، 20 و 30 درصد) بر هدررفت فسفر و پتاسیم در رواناب تولید شده ، بررسی شد. در این تحقیق ...

متن کامل

اثر کاربری زمین بر رواناب و رسوب تولیدی در شیب و شدت‌های مختلف باران با استفاده از دستگاه شبیه‌ساز باران در حوضه‌ی آبخیز خانقاه سرخ

آب و خاک از مهم‌ترین منابع طبیعی هر کشور است. فرسایش خاک خطری برای رفاه انسان و حتی حیات او دانسته می‌شود. این پژوهش با هدف ارزیابی نقش کاربری زمین بر رواناب و رسوب تولیدی، در حوضه‌ی آبخیز خانقاه سرخ شهرستان ارومیه انجام شد. از روی نقشه‌ی DEM منطقه، و با درنظرگرفتن شرایط استقرار دستگاه شبیه‌ساز باران، دو شیب 0 تا 13 و 13 تا 25%  انتخاب شدند. با بررسی منحنی شدت- مدت- فراوانی منطقه، دو شدت بارندگ...

متن کامل

تاثیر کاربری اراضی بر تولید رواناب و رسوب در شیبها و شدتهای بارش مختلف با استفاده از شبیه ساز باران مطالعه موردی: حوزه آبخیز صنوبر، تربت حیدریه

بررسی تغییرات روان آب و فرسایش خاک در خاک‌های تحت کاربری­های مختلف و مجاور هم، امری ضروری می­باشد. این تحقیق با هدف بررسی اثر متقابل و مستقل شیب و شدت بارش بر تولید رواناب و رسوب در دو کاربری مرتع و زراعت در حوزه صنوبر واقع در شهرستان تربت حیدریه، انجام شد. بدین منظور، بر اساس نقشه توپوگرافی منطقه، سه طبقه شیب 10-0، 30-10 و بالای 30 درصد انتخاب شد، همچنین با بررسی بارش منطقه، سه شدت بارندگی با ...

متن کامل

تاثیر توپوگرافی، شیب و اقلیم بر میزان تولید رواناب در اراضی مارنی استان زنجان با استفاده از شبیه ساز باران

The most important factors affecting soil erosion and runoff include climate, soil erodibility, topography, vegetation cover and land management. In this article, an assessment of topography, slope and climate effects on the runoff production within marly lands in Zanjan province by using an artificial rain simulator. In this regard, by overlying slope, climate, and marly units of geological fo...

متن کامل

بررسی توزیع مکانی رواناب و تغذیه آب زیرزمینی در طبقه‌های اراضی و شیب حوزه آبخیز ونک

تغییرات زیاد توزیع و نوع بارش در سطح حوضه، در کنار سایر عوامل موثر بر رواناب و تغذیه آب زیرزمینی از جمله بافت خاک، کاربری اراضی و شیب زمین در سطح حوزه آبخیز، منجر به تنوع و تغییر در توزیع مکانی و زمانی مؤلفه‌های بیلان آب می­‌شود. در این پژوهش، برای بررسی توزیع مکانی بیلان آب حوضه مورد مطالعه، با استفاده از مدل WetSpass-M، نقشه­‌های رستری بارش، عمق آب زیرزمینی، دما، تبخیر و سرعت باد در مقیاس ماه...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 10  شماره 1

صفحات  58- 70

تاریخ انتشار 2018-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023