بررسی تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر تحقق شهر سالم (مطالعه ی موردی: بندر ماهشهر)

سرمایه­ی اجتماعی به‌عنوان یک جنبه از ساختار اجتماعی با ویژگی‌هایی مانند روابط بین فردی و اعتماد و کمک‌های متقابل، منافع مشترک زیادی در زمینه‌هایی مانند کاهش جرم، افزایش احساس امنیت، تاب‌آوری اجتماعی، مدیریت ریسک خطر، سلامت فردی و همچنین سلامت اجتماعی و محیطی دارد. موضوع سلامت محیط شهر در رویکرد شهر سالم دنبال می‌گردد. تحقق رویکرد شهر سالم بدون نقش فعال شهروندان (سرمایه­ی اجتماعی) امکان‌پذیر نیست. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه­ی اجتماعی بر تحقق شهر سالم در بندر ماهشهر است. تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش، توصیفی–تحلیلی است. به‌منظور گردآوری داده­های موردنیاز پژوهش از دو شیوه­ی تحلیل اسنادی و نیز پیمایش بهره گرفته‌شده است. جامعه­ی آماری پژوهش ساکنان منطقه­ی بندر ماهشهر شامل 153778 نفر است که با فرمول کوکران، حجم نمونه 384 به‌دست‌آمده است. بر اساس نتایج مطالعات اسنادی، شاخص‌های پژوهش در بخش سرمایه­ی اجتماعی شامل مشارکت، اعتماد، همبستگی و انسجام اجتماعی، احساس اثرگذاری و کارایی و حمایت اجتماعی و در بخش شهر سالم از 13 شاخص (حفظ فضای سبز، تفکیک زباله، جلوگیری از تخلیه‌های نخاله ساختمانی در معابر، مشارکت در برنامه‌های بهداشت (طرح جانوران موذی)، گزارش آلودگی‌های محیطی به سازمان‌های مربوط، جلوگیری از تأسیس مکان‌های غیربهداشتی، جمع‌آوری زباله در ساعت مناسب، خالی کردن زباله‌ها در داخل‌ها نهرها (معکوس)، پرتاب زباله از خودروها به خیابان (معکوس)، کاشت درختان، شرکت در کارگاه‌های سلامت و بهداشت محله، شرکت در زیباسازی و پاک‌سازی محیط، گزارش حضور معتادان در محله به مسئولان مربوط) بهره گرفته شد. داده­های گردآوری‌شده با استفاده از آزمون‏های تی تک نمونه‌ای رگرسیون چند متغیره تحلیل گردیده است. نتایج حاکی از این است که شاخص‌های سرمایه­ی اجتماعی و شهر سالم در بندر ماهشهر وضعیت مناسبی ندارند. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد متغیر اعتماد با بتای 0.608 و بعدازآن همبستگی و انسجام اجتماعی (0.473)، مشارکت (0.472)، احساس اثرگذاری و کارایی (0.390) و حمایت با بتای 0.189 بر متغیر شهر سالم در بندر ماهشهر تأثیر معناداری دارند.