بررسی تأثیر تجارت بر توسعه انسانی در کشورهای منتخب عضو منا

دستیابی به اهداف هزاره توسعه از قبیل رشد اقتصادی پایدار، کاهش فقر و افزایش توسعه انسانی جزء اولویت­های سیاست‌گذاران در اغلب کشورهاست. یکی از این اهداف، بهبود وضعیت توسعه انسانی است که به‌عنوان شاخصی برای مقایسه سطح رفاه استفاده می­گردد. این مطالعه قصد دارد تا با استفاده از داده­های سالیانه کشورهای منتخب عضو منا درطی دوره 2012-2000 و با به‌کارگیری داده­های پانل پویا و برآوردگرهای روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) عوامل مؤثر بر توسعه انسانی در این کشورها را با تأکید بر حجم تجارت بررسی کند. بدین منظور متغیر مربوط به تجارت به سه صورت واردات سرانه، صادرات سرانه و تجارت سرانه در مدل لحاظ شده و سه مدلجداگانه برآورد گردیده است. نتایج حاصل از برآورد مدل توسط برآوردگر ­GMM، n مرحله­ای آرلانو و باند (1991) نشانگر این است که در تمامی مدل­ها، تجارت تأثیر مثبت و معنادار بر توسعه انسانی دارد؛ به طوری‌که اگر واردات سرانه، صادرات سرانه و تجارت سرانه در مدل به‌عنوان متغیر توضیحی در نظر گرفته شود، با افزایش 10000 دلاری این متغیرها، شاخص توسعه انسانی به‌ترتیب 0.029، 0.024 و 0.025 واحد افزایش خواهد یافت. بر اساس نتایج ارائه شده، مخارج آموزشی، مخارج بخش سلامت  و سرمایه­گذاری مستقیم خارجی نیز اثر مثبت و معنادار بر توسعه انسانی دارند.