بررسیِ تأثیرِ الهیاتِ مسیحیِ لیبرالی بر دینپژوهی تطبیقی
نویسنده
چکیده مقاله:
دینپژوهیِ تطبیقی در آغازِ حیاتِ خود در سدهی نوزدهم در اروپا، در مناسباتش با نهادِ دینِ مسیحیت و با نهادِ علم چالشهایی در پیش داشت. مسیحیت از وجهِ دینی و علمِ جدید از وجه علمی به «علمِ دین» ایرادهایی میگرفتند. در همین دوره در الهیاتِ مسیحیِ پروتستان جریانی پیشرو و جویای همراهی با وضعیتِ مدرن شکل گرفت، موسوم به الهیاتِ لیبرالی، که راه را برای علمِ نوپای دینپژوهیِ تطبیقی هموار کرد و بر آن تأثیراتی هم بر جا گذاشت. در این مقاله که به روشی توصیفی و تحلیلی نوشته شده است، مواردِ مهمی از این تأثیرگذاریِ الهیاتِ لیبرالی بر علمِ دینپژوهیِ تطبیقی نشان داده شدهاند؛ الهیاتِ لیبرالی انحصارگرا نبود و نگاهی عامتر به دین داشت، برای تجربههای شهودی و غیرعقلانیِ دینی شأن و جایگاهی قائل شد، در آموزههای مابعدالطبیعیِ مسیحی بازنگری کرد و از اهمیتِ شماری از آنها کاست. درعوض بر اهمیتِ محورهایی دیگر همچون اخلاق افزود، به پژوهشهای تاریخی دربارهی صدرِ مسیحیت و کتابِ مقدس مجال و اهمیت داد و همچنین برای آشتیِ دین و علم کوشید. این ویژگیها در کاستن از چالشهای پیشِ رویِ دینپژوهیِ تطبیقی موثر بودند. الهیاتِ لیبرال با طرحِ مباحثِ فوق راه را برای تثبیتِ دینپژوهی باز کرد و علاوه بر این موجبِ طرحِ مباحثی در دینپژوهیِ تطبیقی شد؛ تقریب ادیان و صلحباوری و همچنین رویکردی طرفدارِ تجربهی درونی با محوریتِ اندیشههای رودلف اتو از این قبیل هستند.
منابع مشابه
دجال شناسی تطبیقی در الهیات اسلامی و مسیحی
یکی از نقاط مشترک در ادیان ابراهیمی وجود یک نجات دهنده در آخر الزمان است که بر اساس آن شاهد برچیده شدن بساط ظلم در جهان هستیم. با بررسی در منابع دینی ادیان مسیحیت و اسلام به علایم مشترکی برای واقعه عظیم ظهور می رسیم که یکی از آنها ظهور دجال در اسلام و آنتی کریست (ضد مسیح) در مسیحیت است. هرچند که پیشینه و پسینه هر دو دین درباره این مفهوم باهم متفاوت است، اما نقاط مشترک هم در این زمینه یافت می گر...
متن کاملکارکردهای «الهیات» در سنّت مسیحی
تعبیر «الهیات» در سنت مسیحی تعاریف و معناهای گوناگونی دارد. در این نوشته، ضمن پرداختن به این معانی و تعاریف میکوشیم با روشن ساختن کارکردهای گستردۀ الهیات در مسیحیت، معنای این اصطلاح را که از طریق ترجمۀ متون الهیاتی از زبانهای اروپایی به فرهنگ نوشتاری ما راه یافته است، بهتر مشخص کنیم. در این مسیر، تاریخچۀ تحول تعبیر «الهیات» در مسیحیت به شتاب مطرح میشود و آن گاه با بررسی تعاریف و ویژگیهای ...
متن کاملخوانش تمدنی بر الهیات مسیحی و الهیات اسلامی با تأکید بر وحدتگرایی و کثرتگرایی
چگونگی تأثیرگذاری الهیات بر تمدنها و مبانی الهیاتی در دو وجه وحدتگرا و کثرتگرا و همچنین نحوۀ تأثیرگذاری بر جهتگیری تمدن اسلامی و تمدن غربی امری است که قابلیت پژوهشی عمیق دارد. خوانش تمدنی بر الهیات مسیحی و بهطور خاص، الهیات پروتستانی و الهیات اسلامی و سنتگرایی اسلامی و همچنین تأثیرگذاری این دو الهیات و مناسبات آن دو بر تمدن اسلامی و غربی در عصر پسامدرن، مسئله اصلی این پژوهش هستند که با رو...
متن کاملنقد و بررسی جاودانگی در الهیات فیزیکالیستیِ مسیحی
الهیات فیزیکالیستی اصطلاحی است که تا کنون در مورد آن تعریف دقیق و روشنی ارائه نشده است. در قرن بیستم، برخی از اندیشمندانِ الهیات مسیحی نظیر ننسی مورفی و پیتر وناینواگن با پذیرش رویکرد فیزیکالیستی نسبت به انسان سعی کردند که به تحلیل و توجیه باورهای مسیحیان در باب هویت انسان و جاودانگی او بپردازند. این رویکرد امروزه الهیات فیزیکالیستی نامیده میشود. بر اساس این رویکرد انسان در همین بدن مادیاش خل...
متن کاملکثرت گرایی حقوقی در الهیات مسیحی و تأثیر آن بر آغاز شکل گیری حقوق مدرن
وحدتگرایی در مبنای اعتبار قواعد در نظام حقوق دینی، بدین معنا که فقط ارادۀ الهی، مبنا و منشأ التزامآوری قواعد حقوقی باشد، نظام حقوق دینی را از واقعگرایی یا عقلانیت تجربی و همچنین از گزارههای برآمده از عقلانیت متافیزیکی انسانگرایانه و در کل از مبناها و منشأهای رقیب، مصون نگه میدارد. در این صورت عقلانیت فطری، ارادۀ دولت و عرف، نقشی جز منبع قاعدۀ حقوقی نخواهد داشت. کثرتگراییِ حقوقی به معنای پ...
متن کاملبررسی تقابل الهیات مسیحی با آیین گنوسی
در این پایان نامه تقابل مسیحیت رسمی با آیین گنوسی در سده های نخست میلادی بررسی شده است. با اینکه در صدر مسیحیت دیدگاه منسجمی دربار? اصول اعتقادی وجود نداشت، اما به مرور، قرائت رسمی از باورهای الهیاتی به وجود آمد. ما در این نوشتار به موضوعاتی پرداخته ایم که بین قرائت رسمی مسیحیت و نهضت گنوسی به تقابل و اختلاف نظرات فراوانی دامن زده شد. مسیحیان و گنوسیان هر کدام آراء خاصی دربار? مباحثی چون خداشنا...
بررسی تطبیقی تثلیث مسیحی و هندویی
بحث برانگیزترین اصل اعتقادی مسیحیان در طول تاریخ باور به تثلیث مقدس بوده است که بیشترین حملات نیز از سوی دو دین ابراهیمی دیگر، یعنی یهودیت و اسلام به این اصل صورت گرفته است؛ به طوری که قرآن آن را معادل کفر دانسته، به عنوان بدعتی در اصل مسیحیت بر میشمارد «لقدکفرالذین قالوا انَّ الله ثالث ثلاثه...» 1 (ترجمه: قطعاً آنانکه گفتند خداوند سومینِ آن سه تاست کافر شدند...) (مائده/73). اما از نگاه درون دی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 19 شماره 72
صفحات 101- 120
تاریخ انتشار 2019-09-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023