بررسی انتشار بحران‌های ارزی در اقتصاد ایران

یکی از مشکلات اساسی در نظام پولی بین‌المللی، وقوع هر از چندگاه بحران‌های ارزی در کشورهای مختلف جهان می‌باشد. با توجه به هزینه‌های سنگین این بحران‌ها بر اقتصاد کشورها، طراحی مدل‌هایی جهت بررسی این هزینه‌ها و چگونگی انتشار بحران‌های ارزی در اقتصاد می‌تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد. به همین منظور، این پژوهش تلاش نمود تا با به‌کارگیری رویکرد آزمون کرانه‌ها و نیز داده‌های فصلی اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1395:01-1367:01 و با استفاده از یک مدل هشدار زودهنگام با متغیر وابسته پیوسته، به بررسی هزینه‌های ضمنی وقوع بحران‌های ارزی و نحوه انتشار این بحران‌ها در اقتصاد ایران بپردازد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، از یک طرف، افزایش در نسبت مطالبات بانک مرکزی از دولت به پایه پولی و نسبت مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها به پایه پولی و از طرف دیگر، کاهش در رشد تولید صنعتی، رشد درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت، نسبت درآمدهای ارزی به دست آمده از صادرات نفت به دارایی‌های خارجی بانک مرکزی و نسبت وام به سپرده بانک‌ها اثرات تشدید‌کننده‌ای بر انتشار بحران‌های ارزی در اقتصاد ایران داشته‌اند. علاوه بر این، تشدید تحریم‌های همه جانبه نفتی و بانکی از فصل دوم سال 1391 نیز منجر به افزایش معنی‌دار انتشار بحران‌های ارزی در اقتصاد ایران شده است. در این شرایط، سیاستگذاران اقتصادی کشور می‌توانند با تقویت درآمدها و منابع ارزی و تنوع‌بخشی به منابع تأمین ارز کشور، حمایت از افزایش تولیدات صنعتی، کنترل سهم اعتبارات اعطایی بانک مرکزیبه دولت و بانک‌ها در پایه پولی و نیز کمک به افزایش توان پرداخت وام و بهبود عملکرد نظام وام‌دهی بانک‌ها، ضمن کمک به جلوگیری از وقوع احتمالی بحران‌های ارزی، از انتشار یک چنین بحران‌هایی در اقتصاد کشور جلوگیری نمایند.