بررسی امکان استفاده از روش "دیرین‌ریخت‌شناسی" در ارزیابی و تدقیق روش‌های پهنه‌بندی خطر وقوع زمین‌لغزش‌ها

روش‌های مختلفی برای تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی خطر و ریسک وقوع لغزش‌ها ارائه گردیده است که در دهه اخیر بکارگیری روش‌های نوین تا حدود زیادی توانسته دقت این مدل‌ها را افزایش دهد. مرور کارهای انجام شده حکایت از این واقعیت دارد که بدلیل تأثیر مستقیم قضاوت‌های کارشناسی و عدم استفاده از اطلاعات دقیق در نقشه‌های کوچک مقیاس، به طور معمول تطابق نقشه‌ها با وقایع اتفاق افتاده در سطح مطلوب نیست. از سویی دیگر تهیه نقشه‌های بزرگ مقیاس که تاحدودی دارای دقت قابل قبول‌تر هستند، مستلزم استفاده از اطلاعات دقیق‌تر نظیر داده‌های ژئوتکنیکی بوده که به طور معمول یا در دسترس نبوده و یا تهیه آن‌ها به رو‌ش‌های رایج از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی‌باشد. در این مطالعه برای تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر وقوع زمین‌لغزش‌ها، روش "دیرین‌ریخت‌شناسی " که بر اساس شبیه‌سازی ریخت‌شناسی قدیمی و شناخت منشاء رسوبات، بوده پیشنهاد گردیده است. در این روش پس از بازسازی ریخت‌شناسی اولیه منطقه، منشا رسوبات بر جای گذاشته شده امروزی شناسائی و بر اساس درصد مشارکت سازندها در شکل‌گیری این رسوبات، خواص ژئوتکنیکی آن‌ها ارزیابی می‌گردد. با استفاده از نتایج این ارزیابی، روش "دیرین‌ریخت‌شناسی" بخوبی قادر خواهد بود تا با هزینه کم و زمانی مناسب، نقشه پهنه‌بندی بزرگ مقیاس را در اختیار کاربران قرار دهد. گر چه این روش هم یک روش مبتنی بر قضاوت کارشناسی بوده ولی به دلیل استفاده از اصولی ساده و قابل درک برای کارشناسان زمین‌شناسی مهندسی، براحتی برای هر رده کارشناسی قابل استفاده می‌باشد. جهت ارزیابی این روش یک منطقه مستعد لغزش در منطقه هراز در شمال تهران انتخاب گردیده و ابتدا با روش آنبالاگان که در آن عامل‌های زمین‌شناسی مورد توجه ویژه است، پهنه‌بندی گردید. سپس با استفاده از روش "دیرین‌ریخت‌شناسی" نحوه وزن‌دهی این مدل اصلاح و توسط آن، منطقه مورد مطالعه دوباره پهنه‌بندی گردیده و با نتایج مدل آنبالاگان و نقشه واقعیت زمینی مقایسه شد. نتایج حاصل حکایت از ارتقاء چشم‌گیر قابلیت اعتماد به مدل اصلاح شده با روش "دیرین‌ریخت‌شناسی" دارد.