بررسی اعتبارات جاری مؤسسات پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در برنامه های اول و دوم توسعه (78 – 1368)

اهمیت و جایگاه تحقیقات و نقش بنیادی آن در رشد و توسعه کشور امری حیاتی است. بویژه، در جوامع در حال توسعه، توجه به موضوع پژوهش و جهت دادن منابع کافی در هموار ساختن بستر توسعه کشور در کلیه ابعاد نقش کلیدی دارد. در این زمینه، جایگاه دانشگاهها و مراکز پژوهشی در تقویت پژوهشهای بنیادی از اهمیت بسیاری برخوردار است و توجه به این مراکز در تخصیص منابع کافی و فراهم سازی امکانات مورد نیاز، با عنایت به تواناییهای بالقوه آنها در سرعت بخشیدن به روند توسعه، بسیار مؤثر است. در این راستا، مراکز پژوهشی وظیفه مهمتری برعهده دارند. این مراکز در زمینه تخصصی می-توانند در سطح مرزهای دانش حرکت کنند و در نوآوریها و ابداعات و اختراعات، جایگاه مهمتری داشته باشند. تحقیق حاضر، ضمن بررسی سیاستها و خط مشیهای بخش پژوهش در دو برنامه پنج سال اول و دوم، به تجزیه و تحلیل عملکرد مراکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می-پردازند و ضمن تشریح چگونگی انجام فعالیتهای تحقیقاتی این مراکز، دیدگاههای حاکم برتحقیقات در کشور را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین، این مطالعه به تعیین جایگاه تحقیقات از منظر دولت می پردازد و بر این نکته تأکید می ورزد که نگرش حاکم در دولت و جامعه به امر تحقیقات باعث گردیده است که پژوهش در کشور به جایگاه واقعی خود دست نیاید و،‌از طرفی، کم توجهی دولت در تخصیص منابع و نیز سهم ناچیز اعتبارات تحقیقاتی از GDP را عوامل مهم در عملکرد ضعیف تحقیق در کشور برمی-شمرد. مقاله حاضر همچنین نبود نظام تحقیقاتی در کشور و عدم هماهنگی بین نهادهای دیگر در امر تحقیقات را از دیگر عوامل مؤثر بر ضعف پژوهش شناخته است.