 بررسی اجمالی «شرح شواهد مطوّل»از میرزا کمال الدّین محمّد فسایی و اثبات اصالت علمی آن

شرح شواهد مطوّل از میرزا کمال الدین محمّد فسایی فدشکویی معروف به شرح کبیر یکی از نُه شرح شواهد از شواهد شعری کتاب مطوّل است که در سال 1096ق میرزا کمال الدین بر اساس درخواست شاگردان خود، از روی تقریرات خود در کلاس درس نوشته است؛ اما اینکه این شرح در میان شروح شواهد بلاغی چه جایگاهی دارد و میزان اصالت علمی آن چگونه است، نیاز به بررسی دارد. این مقاله با رویکرد سندکاوی و ابزار کتابخانه­ای، ضمن معرّفی شخصیت و آثار این عالم برجسته و ناشناس ایرانی در حوزة ادبیات عربی، با توجه به مشاهدات عینی نویسندگان به هنگام تحقیق، سبک نویسنده را بررسی کرده است؛ بگونه­ای که جنبه های ظاهری، مفهومی و استنادی شرح میرزا کمال الدین با شروح برخی از شارحان نام آور به اختصار مقایسه شده، همچنین با بیان معایب و محاسن این اثر گرانسنگ، میزان پایبندی میرزا کمال الدین به اصول شرح شواهد ‌نویسی بررسی شد. بررسی­ها نشان می­دهد که ایشان به این شروح نظر داشته است و از روش و دانش گذشتگان با رعایت اصل امانت داری بهره­ها برده است و کتاب خود را – که جامع شروح شواهد کتب بلاغی است- در نهایت اصالت علمی عرضه کرده است.