بررسی اثر نااطمینانی نرخ ارز واقعی بر تجارت خارجی محصولات کشاورزی در ایران

   نوسان‌های نرخ ارز، از عوامل محدودکننده تجارت محصولات کشاورزی بشمار می‌آید که امکان برنامه‌ریزی برای تولید و صادرات را محدود می‌سازد. هدف از این مطالعه بررسی اثر نوسان‌های نرخ ارز واقعی بر تجارت محصولات کشاورزی در ایران طی دوره زمانی 1391-1359 است. برای اندازه‌گیری نوسان‌های نرخ ارز واقعی انواع الگوهای متقارن، نامتقارن و غیرخطی GARCH برآورد شده که در نهایت الگوی EGARCH براساس معنی‌داری ضریب نبود تقارن آن که نشان‌دهنده نبود تقارن در نوسان‌های نرخ ارز واقعی است، به عنوان الگوی مناسب برای شاخص‌سازی نوسان‌های نرخ ارز انتخاب شد. برای بررسی رابطه همگرایی میان متغیرهای مورد مطالعه در معادلات صادرات و واردات بخش کشاورزی، الگوی جوهانسون- جوسیلیوس تصحیح خطای برداری (VECM) بکار برده شد. نتایج بدست آمده از برآورد الگوی یاد شده حاکی از آن است که نوسان‌های نرخ ارز در بلندمدت اثر منفی و معناداری بر صادرات و واردات محصولات کشاورزی دارد. سایر نتایج برآوردی نشان داد که درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت اثر منفی و معنادار بر صادرات و واردات محصولات کشاورزی دارد. کاهش نوسان‌های نرخ ارز و هدفمندسازی آن در یک محدوده منطقی مطابق با شرایط اقتصادی کشور و در یک دوره زمانی میان­مدت، می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای روی صادرات محصولات کشاورزی داشته باشد و امکان برنامه‌ریزی در تولید و صادرات را برای تولیدکنندگان فراهم می‌سازد.