بررسی آموزش نوشتن در کتاب‌های درسی آموزش فارسی و نگارش دوره ابتدایی برمبنای رویکرد فرآیندمحور و برنامۀ قصد‌شده

نوشتن پیچیده ترین مهارت زبانی است که برای آموزش آن نیاز به آموزش مهارت‌های شناختی و فراشناختی زیاد و باتوجه به بعد عاطفی و اجتماعی است. هدف از این پژوهش بررسی میزان پرداختن به این مهارت‌ها در برنامه درسی قصد شده و کتاب های درسی فارسی دوره ابتدایی است که مهمترین منابع آموزش نوشتن در کشور محسوب می شوند. بنیان نظری پژوهش رویکرد فرآیند محور است؛ نمونه آماری، کتاب‌ فارسی (مهارت‌های خوانداری) و کتاب‎ فارسی (مهارت‌های نوشتاری) پایه ششم است که با روش تحلیل محتوای هدایت‌شده یا قیاسی ازنظر دارا بودن مهارت‌های پایه یا خرد و مهارت‌های سطح بالا یا کلان نوشتن، فرصت های نوشتن برای این مهارت‌ها و همچنین ایجاد اجتماعی از نویسندگان، تجزیه‌وتحلیل شدند. از آمار توصیفی برای استخراج و پردازش یافته‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که در کتاب‌های فارسی پایه ششم بیشتر به مهارت‌های خرد و پایه پرداخته می‌شود و نسبت به مهارت‌های کلان و سطح بالا کم‌توجهی یا بی‌توجهی می‌شود. نتایج همچنین نشان داد رویکرد غالب در این کتاب‌ها به آموزش نوشتن رویکردی برآیندنگر است و تناسبی میان ابعاد شناختی، عاطفی و رفتاری نوشتن وجود ندارد. بیشترین تاکید بر بعد رفتاری و کمترین تاکید بر بعد عاطفی است. برنامة قصدشده نیز رویکردی برآیند‌نگر دارد. هرچند رویکرد محتوای نوشته‌شده با برنامة قصد‌شده هماهنگ است، بی‌توجهی به رویکرد فرایندمحور که روشی موثر در امر آموزش به‌ویژه در آموزش مهارت نوشتن است به‌عنوان کاستی فراگیر و آسیبی مهم باید مورد توجه متخصصان این حوزه قرار گیرد.