بررسی آرایش سازه‌های متن سغدی داستان دو مار

  داستان دو مار متنی به زبان سغدی است که تمثیلی دربارۀ باورهای مانوی را نقل می­کند. این متن به علّت داشتن ساختار زبانی سالم­ در میان متون سغدی مانوی، برای بررسی رده­شناختیِ آرایش سازه مناسب تشخیص داده ­شد. رده­شناسیِ آرایش سازه­ها، زبان­ها را بر مبنای ترتیب و نحوۀ قرارگرفتن سازه­ها کنار هم در جمله بررسی، مطالعه و دسته­بندی می­کند. چارچوب نظری برگزیده برای تحلیل آرایش سازه­ها این متن، نظریۀ «سوی انشعاب» درایر است. درایر، نخست، برای تبین رابطۀ سازه­های هم­الگو با فعل و مفعول، نظریۀ «هسته و وابسته» (HDT) را و سپس با مورد انتقاد قراردادن آن، نظریۀ جایگزین «سوی انشعاب» (BDT) را مطرح کرد. بر مبنای نظریۀ (BDT)، سازۀ هم­الگو با فعل مقولۀ «غیرگروهی (غیرانشعابی)» و سازۀ هم­الگو با مفعول مقولۀ «گروهی (انشعابی)» است، بنابراین دو وضعیت، بنا به سوی انشعاب برای زبان­ها در نظرگرفته­می­شود: راست­انشعابی و چپ­انشعابی. در بررسی این متن 28 مؤلفه بر پایۀ جفت­عنصرهای درایر و مؤلفه­های 24­گانه دبیرمقدم معیار قرار گرفت. بر اساس این 28 مؤلفه 378 جفت­عنصر یافت شد که 199 جفت­عنصر، «چپ­انشعابی» و 179 جفت­عنصر، «راست­انشعابی» بودند. بر این اساس آرایش سازه­ها در این متن گرایش به سوی «چپ­انشعابی» دارند.