بررسی آثار اقتصادی شرکت‎های تعاونی تولید آراز 1 و 2 در منطقه آزاد ماکو

پژوهش حاضر با هدف بررسی آثار اقتصادی شرکت‌های تعاونی تولید آراز 1 و آراز 2 در منطقة آزاد ماکو انجام گرفت. این تحقیق از نوع شبه‎آزمایشی شامل دو گروه گندم‎کاران عضو تعاونی تولید (گروه آزمایش) و دشت قیقاچ (گروه کنترل) بود. تحقیق به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسش‎نامه انجام شد. تعداد نمونه تحقیق 109 نفر بود. بر اساس نتایج، عضویت در تعاونی تولید باعث افزایش 39 درصدی هزینه‌های تولید، 60 درصدی عملکرد، 90 درصدی درآمد، 92 درصدی سود و 64 درصدی نسبت سود به هزینه شده است. به علاوه، عضویت در شرکت های تعاونی تولید باعث افزایش بهره‌مندی کشاورزان از دوره‌های ترویجی و بیمة محصولات کشاورزی و تهیة امکانات زندگی و خودرو  برای خانوارهای عضو شده است. نتیجة آثار فوق رضایتمندی 95 درصد اعضا از تعاونی تولید بوده است. با این حال، مزایای تعاونی بیشتر نصیب کشاورزان مرفه و این امر باعث افزایش فاصلة طبقاتی بین کشاورزان عضو شده است. به علاوه، تعاونی کماکان با مشکلات عدیده‌ای مواجه بوده است؛ از جمله: بالا بودن آب‎بها و نبود شفافیت در این زمینه، عدم فعالیت در بخش بازاریابی، نداشتن سیلو و ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی، نداشتن کلینیک کشاورزی و بخش مشاوره فنی، ناکافی و ناکارآمد بودن دوره‌های ترویجی، مدیریت نامناسب عرضه و توزیع آب و لایروبی نشدن کانال‌های آب و مصرف بی‌رویه آب توسط کشاورزان و زهدار و ماندابی شدن زمین‌های پایین‌دست. بر اساس نتایج تحقیق، پیشنهاد شد که برای افزایش آثار مثبت تعاونی باید ضمن رفع مشکلات مذکور، به توزیع عادلانة نهاده‌ها و خدمات بین کشاورزان، به ویژه خرده‌مالکان، اقدام شود.