بررسى سبکى جهانگشاى خاقان و دو تحریر دیگر آن

نویسندگان: ثبت نشده
چکیده مقاله:

هر چند نثر دوران صفوى را نسبت به دوره‏هاى پیش از آن، داراى سبکى نامرغوب و بى‏روح دانسته‏اند، ولى آثار گروهى از نویسندگان آن روزگار را که طریق سادگى در پیش گرفته‏اند نباید بى‏ارزش و ناپسند شمرد. از این جمله است کتابى که به "جهانگشاى خاقان" موسوم است و با وجود ارزش‏هاى ادبى و تاریخى آن، تاکنون چنان که باید، به چشم عنایت و توجه محققان ادب روزگار صفوى نیامده است. این متن- که تاکنون دو نسخه خطى از آن شناخته شده- علاوه بر گزارش‏هاى دقیق و مفصّلى که از زندگى و سلطنت شاه اسماعیل صفوى در بردارد، به لحاظ جنبه‏هاى سبکى نیز بسیار در خور اعتناست؛ شیوه نقل حکایات با روشى شبیه به نقّالى، به کارگیرى تعداد فراوانى اصطلاحات و ترکیبات دیوانى و استفاده از جملات توأم با آرایش‏هاى لفظى در بیشتر قسمت‏هاى کتاب چنان است که موضوعات تاریخى را کم اهمیت‏ تر نشان مى‏دهد. این نوشتار ضمن شناساندن این کتاب و بررسى محتواى آن، دو تحریر دیگر را که پس از تألیف جهانگشاى خاقان، از روى همین متن نوشته شده، معرفى خواهد کرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسى سبکى "لسان‏ الذاکرین" راثى نایینى

خطه هنرپرور اصفهان، از دیرباز، مهد عالمان بزرگ و ادیبان نام‏آور بوده است. یکى از این شاعران، ادیبان و عارفان سوخته‏جگر، "راثى نایینى" است. کسى که در مکتب ادبى اصفهان بالیده و در این شهر، یکى از آثار جذاب و روح‏نواز حوزه ادبیات شیعى را خَلق نموده است. اثرى گران‏سنگ موسوم به "لسان‏الذاکرین". کتابى که، زبانِ شیواى همه ذاکران فارسى‏گوى است و در حقیقت، به عنوان لسانِ گویاى تمامِ مادحان فارسى‏سُرا در حقِ ف...

متن کامل

تشبیه و توصیف، دو ویژگى سبکى شعر ابتهاج

استفاده از دو مقوله "تشبیه" و "توصیف" در میان اشعار ابتهاج، درخشش خاصّى دارد، به گونه‏اى که مى‏توان آن‏ها را از مُختصّات سبکى این شاعر به شمار آورد. او در بسیارى از موارد براى القاى اندیشه‏هاى خود در اشعار سنّتى و نو از این دو مقوله کمک مى‏گیرد. آنچه در ساختار بلاغى یک اثر، بیش از همه در نظر گرفته مى‏شود، تشبیه است و دیگر عناصر خیال چون استعاره، تشخیص، کنایه و... زیرمجموعه تشبیه به شمار مى‏رود. از ...

متن کامل

دو تحریر متفاوت از جامع التمثیل

جامع­ التمثیل را محمدعلی حبله‌رودی در قرن یازدهم تألیف کرده است. این کتاب مجموعه‌ای است از امثال و حکم و نیز حکایات و مواعظ مرتبط با آنها. از این کتاب نسخه‌های خطی فراوانی در کتابخانه‌های مختلف جهان موجود است. نگارندگان در تلاش برای تصحیح انتقادی این کتاب متوجة دو تحریر متفاوت از آن شدند. کلیات این دو تحریر یکسان است، اما در برخی از مطالب و نیز شیوۀ نگارش با هم تفاوت‌های اساسی دارند. این مقاله ...

متن کامل

تکرار" و ارزش سبکى آن در شعر معاصر

سبک هر شاعر نمودار گزینش و ترکیب او از امکانات متعدد زبانى است. یکى از این امکانات زبانى آرایه "تکرار" است که در صورت استفاده صحیح مى‏تواند به برجستگى زبان کمک کند و نقش‏هاى متفاوتى در یک اثر ایفا نماید. این مقاله بر آن است تا با نگاهى آمارى به شعر سه تن از برجسته‏ترین شاعران معاصر (شاملو، فروغ فرخزاد و سپهرى)، اثبات کند که "تکرار"، پربسامدترین آرایه لفظى در شعر معاصر است و به عنوان یکى از ویژگ...

متن کامل

بررسى تطبیقى «سبب نظم کتاب» در مصباح الارواح و چند اثر عرفانى دیگر

در مقاله حاضر، بخشى از کتب عرفانى تحت عنوان «سبب نظم کتاب»  بررسى شده است. بررسى همسانى و همگونى این بخش ها به دقت و توجه فراوان نیاز دارد؛ چنان که در این پژوهش نیز یکسانى آنها در مصباح الارواح  تألیف شمس الدین محمد بردسیرى  و دیگر آثار عرفانى به چشم  می خورد. این بخش از آثار معمولاً با صبحى مبارک، شبى نورانى یا سحرى فرخنده آغاز می شود که نماد لحظه تفکر و مراقبه است. مشخصه هاى این لحظه مبارک، نو...

متن کامل

فواید ادبی و تاریخی جهانگشای خاقان

متون نثر روزگار صفوی نسبت به دوره‌های پیش از آن چندان که باید از ارزش‌های ادبی و هنری بهره‌مند نیست و به همین دلیل توجه چندانی به آن نشده است. ولی در میان آن متون، گاه کتاب‌هایی یافت می‌شود که به جهات گوناگون درخور اعتناست. از این جمله است کتابی که به «جهانگشای خاقان» موسوم است و با وجود ارزش‌های ادبی و تاریخی آن تاکنون چنان که باید، به چشم عنایت و توجه محققان ادب روزگار صفوی نیامده است. این مت...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 1  شماره 1

صفحات  59- 74

تاریخ انتشار 2010-12-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023