برآورد رواناب روزانه در حوضه های فاقد آمار با استفاده از منطقه ای کردن پارامترهای مدل HBV (منطقه مورد مطالعه: البرز مرکزی)

  اطلاعات مربوط به جریان روزانه برای حل مسائل مختلف هیدرولوژیکی بسیار اساسی می­باشند. با این حال تنها در درصد کمی از رودخانه­های دنیا داده­های پیوسته جریان برای واسنجی مدل­ها در دسترس می­باشند. یک روش برآورد جریان روزانه در حوزه­های فاقد آمار انتقال پارامترهای واسنجی شده مدل بارش رواناب از حوزه دارای آمار(حوزه بخشنده) به حوزه فاقد آمار (حوزه گیرنده) می­باشد. این روش بر پایه انتخاب یک حوزه مشابه دارای آمار با حوزه فاقد آمار می­باشد. بر این اساس امکان شبیه­سازی سری­های زمانی جریان روزانه در حوضه­های فاقد آمار با استفاده از یک مدل مفهومی هیدرولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 14 حوضه انتخابی(16 تا 804کیلومترمربع) در منطقه البرز مرکزی با دوره آماری مشترک 11 ساله از تاریخ 1/07/1379 تا 31/06/1390 (22 سپتامبر 2000 تا 22 سپتامبر 2011) برای مطالعه انتخاب شدند. از مدل HBV برای شبیه سازی جریان در حوضه­های دارای آمار و انتقال پارامترهای مدل به حوضه­های مشابه فاقد آمار فرضی استفاده گردید. این مدل یکی از پرکاربردترین مدل­ها در زمینه منطقه ­ای کردن جریان در مطالعات پیشین بوده و به دلیل سادگی، در دسترس بودن داده­ های ورودی آن و قابلیت استفاده در اقلیم ­های مختلف برای این مطالعه انتخاب شد. مشابهت هیدرولوژیک حوضه­ ها نیز با استفاده از سه روش مجاورت مکانی، مشابهت سطح زهکشی و شاخص مشابهت فیزیکی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که انتقال پارامترهای مدل بر مبنای مشابهت هیدرولوژیکی بدست آمده با روش مجاورت مکانی در مقایسه با روش­های دیگر اندکی بهتر می­باشد و روش ­شاخص مشابهت فیزیکی نیز بهتر از روش مشابهت بر مبنای سطح زهکشی در منطقه مورد مطالعه می­باشد. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که مدل­ HBV قابلیت خوبی برای استفاده در منطقه مورد مطالعه دارد و می­ توان تا حدود زیادی عدم قطعیت پارامترهای مدل HBV را با واسنجی مدل مرتفع نمود. با توجه به نتایج رضایت بخش فوق الذکر از کاربرد این مدل، توصیه می­شود که از این مدل در تحقیقات مشابه در آینده استفاده شود.