بازخوانی روایت راوندی از تاریخ آل سلجوق بر اساس طرح سراسربین فوکو

نویسندگان

  • حبیب‌الله عبّاسی استاد دانشگاه خوارزمی، تهران
چکیده مقاله:

متن‌ها محصول اجبارهای اجتماعی و زبانی‌اَند، به همین دلیل قواعد بازی را باید در کارکردهای نهادی یافت که تولیدکنندة گفتمان است.بازخوانی روایت راوندی از تاریخ آل سلجوق با رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان نشان می‌دهد که متن تولیدشده در اواخر امپراطوری سلجوقی، بازتاب مجموعه‌ای از گفتمان‌های حاکم در سراسر عصر سلجوقی است. مناسبات قدرت و مشروعیّت که شاخصة گفتمان سلجوقی است، به‌ عنوان یک اصل تعمیم‌یافته در این متن انعکاس دارد و جنبه‌های معیّنی از هویّت اجتماعی را بازتولید می‌کند. هر یک از گفتمان‌های دینی معطوف به قدرت، گفتمان مخالف و یا گریز از مرکز و گفتمان علمی معطوف به سیاست، در صورت‌بندی گفتمانی عصر سلجوقی از عناصر گفتمان‌های دیگر کمک می‌گیرد و آنها را به شبکة معانی خود پیوند می‌زند. نهادهای اجتماعی عصر سلجوقی، حاوی تشکّل‌های گفتمانی ایدئولوژیکی است که از طریق نظارت سراسربین، با گروه‌های مختلف موجود در نهاد قدرت ارتباط می‌یابد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی تأثیر معماری سراسربین بر نظریه قدرت فوکو

میشل فوکو در کتاب مراقبت و تنبیه: تولد زندان نظریه جدیدی درباره قدرت و اِعمال آن بر افراد یک جامعه ارائه می­کند که مبتنی بر ایده معماری زندان سراسربین است که جرمی بنتام فیلسوف حقوق قرن هیجدهم آن را ابداع کرد. طرح این بنا مشتمل بر ساختمانی حلقوی در پیرامون و برجی در مرکز بود. مراقبانی که در برج قرار می­گرفتند می­توانستند تمام اعمال و رفتار زندانیان را رصد، نظارت و مراقبت کنند. فوکو معتقد است که ا...

متن کامل

تاریخ اکنون میشل فوکو و تأملاتی فلسفی درباب تاریخ

هر تحقیق تاریخی، چه در حوزۀ جامعه‌شناسی تاریخی و چه در دیگر عرصه‌های علوم انسانی، ناگزیر است که به برخی پرسش‌ها و مفروضاتی بیندیشد که پنداشت‌های فلسفی و روش‌شناختی اثر را شکل می‌دهند. پیش‌فرض‌هایی که براساس آن‌ها، روایت تاریخی ارائه و تحلیل می‌شود. ازجمله افرادی که بخش عمده‌ای از آثارش را به‌صورت تحقیقاتی تاریخی عرضه کرد، میشل فوکو متفکر و فیلسوف فرانسوی است. مقالۀ حاضر شامل نکات مختصری است درب...

متن کامل

بازخوانی قرائت‌‌های مختلف از قطعنامه 598؛ از روایت تا حقیقت

نظر به اینکه تحلیل و تفسیرهای صاحب­‌نظران، ارزیابی آن­‌ها از روند تحولات تاریخ را بیان می­‌سازد و همچنین ادبیات تولیدشده در این زمینه در شکل­‌گیری اذهان و باورهای جامعه، نقش و تأثیر بسزایی دارد؛ پرداختن به روایت­‌های پژوهشگران از تاریخ معاصر مخصوصاً جنگ تحمیلی حائز اهمیت است؛ البته از سوی دیگر نیز باید توجه داشت که ماهیت پیچیده و لایه­‌های پنهان تحولات جنگ به­ویژه پذیرش قطعنام...

متن کامل

بازخوانی وقایع تراژیک تاریخ بیهقی بر اساس ویژگی‎های تئاتر ارسطویی و برشتی

متون کلاسیک ادب پارسی برخوردار از غنای داستانی فراوانی است. در آثار بعضی از نگارندگانِ این متونِ نظم و نثر، فراتر از داستان‎گویی صرف، نوعی روایت دراماتیک به چشم می‎خورد. با این حال با توجه به نبود نمایش در سده‎های آغازینِ شعرِ پارسی در ایران، این آثار ظاهر نمایشی ندارند و صرفاً برای خواندن نوشته شده‎اند. بعد از ورود نمایش از غرب به ایران در قرون متأخر، باز هم کمتر نمایشنامه‎نویسان به سراغ گنجینۀ غنی...

متن کامل

روایت شناسی تاریخ بیهقیبررسی ساز و کار روایت «حکایت بوبکر حصیری» بر اساس نظریه ژنت

از دیدگاه ساختارگرایی، مطالعۀ نظام‏مند ساختار و فرم آثار ادبی منجر به کشف شیوه‏های تولید معنا در متون ادبی می‏شود و صورت متن ادبی مانند بستری است که معنا در آن شکل می‏گیرد؛ از این منظر برای تحلیل و بررسی تاریخ اندیشه و نظام‏های حاکم فکری بر متون ادبی، در درجه اوّل باید به مطالعه و تحلیل صورت ( فرم ) این متون پرداخت؛ از آن‏جا که یکی از شاخه‏های اصلی ساختارگرایی، علم روایت‏شناسی است در مطالعات تار...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 20  شماره 70

صفحات  7- 27

تاریخ انتشار 2017-02-19

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023