اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها با استفاده از آنالیز مورفومتری و GIS به‌منظور اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز مراوه‌تپه، استان گلستان)

نویسندگان

  • امید اسدی نلیوان عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران، دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • محبوبه بای دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد
چکیده مقاله:

اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها از مهم‌ترین راهکارهای مدیریت جامع حوضۀ آبخیز و پایداری توسعه است. حفاظت از منابع طبیعی موجود از طریق علامت­گذاری زون‌های پتانسیل تخریب در سطوح کوچک برای توسعۀ پایدار، نیازی بنیادین محسوب می‌شود. طرح زون‌های پتانسیل تخریب برای اجرای اقدامات حفاظتی آبخیز، بدون برنامه­ریزی، اقتصادی نیست؛ در نتیجه این پیش‌نیازی برای پذیرش اولویت‌بندی زیرحوضه‌هاست. آنالیز مورفومتری به‌عنوان روشی کم­هزینه و سریع در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. هدف این تحقیق، اولویت‌بندی زیرحوضه‌های حوضۀ آبخیز مراوه‌تپه در استان گلستان با آنالیز مورفومتری و استفاده از GIS است. در آنالیز مورفومتری پارامترهای ضریب فشردگی، ضریب گردی، ضریب شکل، ضریب کشیدگی، فراوانی آبراهه، تراکم زهکشی، نسبت انشعاب، بافت زهکشی، شکل حوضه، طول جریان و طول جریان روی زمینی از طریق ARCGIS و Arc Hydro محاسبه شده­اند که این پارامترها به دو دستۀ پارامترهای خطی (رابطۀ مستقیم با فرسایش) و پارامترهای شکلی (رابطۀ عکس با فرسایش) تقسیم شدند. در نهایت اولویت هر یک از زیرحوضه‌ها با توجه به میانگین کل پارامترهای مورفومتری تعیین شد که از این نظر زیرحوضۀ C3 دچار وضعیت بحرانی، و زیرحوضۀ Cint1 دارای وضعیت مناسب نسبت به دیگر زیرحوضه‌ها بود. مطالعات میدانی نتایج کار را به‌خوبی نشان می‌دهد، چراکه زیرحوضۀ C3 دارای بیشترین حد فرسایش و خاک ضعیف (گروه­ هیدرولوژیکی C) است. ازاین‌رو می‌توان از این نوع تحقیقات که هم کم‌هزینه و هم سریع‌اند بهره گرفت و آبخیزها را به‌منظور اقدامات آبخیزداری اولویت‌بندی کرد

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اولویت بندی زیرحوضه ها با استفاده از آنالیز مورفومتری و gis به منظور اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز مراوه تپه، استان گلستان)

اولویت بندی زیرحوضه ها از مهم ترین راهکارهای مدیریت جامع حوضۀ آبخیز و پایداری توسعه است. حفاظت از منابع طبیعی موجود از طریق علامت­گذاری زون های پتانسیل تخریب در سطوح کوچک برای توسعۀ پایدار، نیازی بنیادین محسوب می شود. طرح زون های پتانسیل تخریب برای اجرای اقدامات حفاظتی آبخیز، بدون برنامه­ریزی، اقتصادی نیست؛ در نتیجه این پیش نیازی برای پذیرش اولویت بندی زیرحوضه هاست. آنالیز مورفومتری به عنوان رو...

متن کامل

اولویتبندی زیرحوزههای آبخیز جهت اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز دریان سمنان)

حوزۀ آبخیز یک واحد ایده‌آل برای مدیریت منابع طبیعی و همچنین تعدیل تأثیر ناهنجاری طبیعی برای دستیابی به توسعۀ پایدار است. شرط اول کنترل عوامل فرسایشی و بهبود وضعیت بحرانی یک حوزۀ آبخیز، شناسایی مناطق و زیرحوزه‌های با وضعیت بحرانی‌تر و اولویت‌بندی آن‌ها است تا در صورت اجرای عملیات کنترلی، مناطق دارای اولویت‌های بالاتر بیشتر مد نظر قرار گرفته و برنامه‌های حفاظتی در این قبیل مناطق متمرکز ‌شوند. هدف...

متن کامل

بررسی شاخص های مورفومتری در حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان با استفاده از GIS

حوضه آبخیز پهنه­ای است که تمامی رواناب ناشی از بارش باران و ذوب برف در آن پهنه، توسط یک رودخانه دریافت می‌شود. شناخت خصوصیات فیزیکی حوضه آبخیز از اولین گام‌هایی است که در بررسی مورفولوژیکی و هیدرولوژیکی مانند فرسایش و رسوب، مطالعه سیلاب و توسعه منابع آب و دیگر مسائل حوضه ضرورت دارد. بحث پارامترهای ژئومورفولوژیکی به دلیل تأثیری که در نفوذ رواناب دارند بسیار حائز اهمیت هست. هدف از این مطالعه، معر...

متن کامل

اولویت بندی زیرحوزه ها با استفاده از آنالیز مورفومتری، فنون سنجش از دور و gis، حوزه آبخیز لهندر، استان گلستان

اولویت­بندی زیرحوزه­ها یکی از مهمترین راهکارهای مدیریت جامع منابع طبیعی و پایداری توسعه می­باشد. در این پژوهش 11 زیرحوزه آبخیز لهندر واقع در شرق استان گلستان با مساحت 63/272 کیلومترمربع، با محاسبه و آنالیز مورفومتری و استفاده از فنون rs و gis اولویت­بندی گردیده­اند. وضعیت فرسایشی در هر زیرحوزه نیز با تخمین شاخص رسوب سالانه مشخص شده است. در آنالیز مورفومتری پارامترهای طول آبراهه، نسبت انشعاب، تر...

متن کامل

بررسی شاخص های مورفومتری در حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان با استفاده از gis

حوضه آبخیز پهنه­ای است که تمامی رواناب ناشی از بارش باران و ذوب برف در آن پهنه، توسط یک رودخانه دریافت می شود. شناخت خصوصیات فیزیکی حوضه آبخیز از اولین گام هایی است که در بررسی مورفولوژیکی و هیدرولوژیکی مانند فرسایش و رسوب، مطالعه سیلاب و توسعه منابع آب و دیگر مسائل حوضه ضرورت دارد. بحث پارامترهای ژئومورفولوژیکی به دلیل تأثیری که در نفوذ رواناب دارند بسیار حائز اهمیت هست. هدف از این مطالعه، معر...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 1

صفحات  90- 103

تاریخ انتشار 2015-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023