اولویت‏بندی درجة وضعیت شاخص ‏های تخریب در رویشگاه‏ های جنگلی کشور

یکی از روش‏های مدیریت و کنترل پایداری منابع جنگلی شناخت انواع صدمات و تخریب‏هایی است که شرایط کمی و کیفی مناطق جنگلی ایران را به خطر می‏‏اندازد. در این مطالعه، با نگاهی یکپارچه، شاخص‏های مختلف تخریب در عرصه‏های جنگلی ایران با بررسی منابع کتابخانه‏ای شناسایی شد و پس از آن استادان دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران درجة وضعیت و اولویت این شاخص‌ها را در شش رویشگاه جنگلی هیرکانی، ارسباران، زاگرس، ایران‌ـ تورانی، خلیج عمانی، و مانگرو با روش تحلیل کارشناسی بررسی کردند. مطابق این بررسی تخریب زیستگاه، کاهش زادآوری، کاهش سطح، تغییر پوشش کف جنگل، کاهش بارخیزی خاک، تغییر تیپ جنگل، کاهش کیفیت درختان، کاهش حجم سرپا، تغییر فرم پرورشی، آتش‏سوزی، آلودگی، کاهش تراکم، کاهش تاج‏پوشش، خشکیدگی، حذف گونة جنگلی، تغییر گونة جنگلی، کاهش اشکوب جنگلی، و کاهش ارتفاع توده به ترتیب اولویت‏های اول تا هجدهم شاخص‏های تخریب در رویشگاه‏های جنگلی ایران‌اند. نتایج اولویت‏بندی میزان تخریب به تفکیک رویشگاه‏های جنگلی نشان داد رویشگاه‏های زاگرس، خلیج عمانی، ایران‌ـ تورانی، ارسباران، هیرکانی، و مانگرو به ترتیب در اولویت‏های اول تا ششم قرار دارند. همچنین، مهم‌ترین شاخص‏های تخریب در رویشگاه هیرکانی کاهش حجم سرپا، در رویشگاه ارسباران تخریب زیستگاه، در رویشگاه ایران‌ـ تورانی کاهش بارخیزی خاک، در رویشگاه‏ زاگرس کاهش سطح، در خلیج عمانی تغییر پوشش کف جنگل، و در رویشگاه مانگرو آلودگی بود. این نتایج در جهت‏گیری برنامه‏ریزی و مدیریت حفاظتی جنگل‏های کشور برای تدوین استراتژی‏های کنترلی و بازدارندة تخریب می‏تواند مؤثر باشد.