انسان در جهان‌بینی شمس تبریزی
نویسندگان
چکیده مقاله:
جهان‌بینی فردی یا گروهی، به طور کلی، مجموعه نگرش‌های فرد یا گروهی خاص، در باب جهان هستی، خالق هستی و انسان را در بر میگیرد. اهمیت بررسی جهان‌بینی از آنجا سرچشمه میگیرد که اعمال انسان‌ها بر اساس جهان‌بینی آنها صورت می‌پذیرد. در سخنان باقی مانده از شمس تبریزی در مقالات، نکته‌ها و موضوع‌های فراوانی بیان شده است که با بررسی دقیق آنها می‌توان جهان‌بینی شمس تبریزی را دریافت. هدف این مقاله تبیین نگرش شمس در باب انسان - به عنوان یکی از مبانی شناخت جهان‌بینی وی- است. به منظور حصول نتیجه‌ای استوار و دقیق، در این پژوهش، همۀ مطالب وسخنان شمس تبریزی در کتابِ مقالات، مورد بررسی قرار گرفته و استدلال‌ها و شواهد مبتنی بر مجموعه سخنان وی است. با توجه به آنکه عارفان، اغلب به انسان، در سه ساحت «انسان و خویشتن، انسان و خدا، و انسان و همنوعان» توجه می‌کنند، مباحث این پژوهش نیز، غالب سخنان مهم شمس را در سه زمینۀ فوق در بر میگیرد. در این مقاله، مقام و جایگاه برجستۀ انسان در نگاه این عارف ـ که براساس نگرش وحدت وجودی وی بوده است ـ و توجه جدّی و مسئولانه شمس در برابر همۀ انسان‌ها (و نه فقط انسان کامل)، نشان داده شده است.
منابع مشابه
تأویل در مقالات شمس تبریزی
تأویل و معنا و قلمروهای مرتبط با آن در مقالات شمس تبریزی از جمله موضوع‌هایی است که با همة اهمیّت و کارکردی که در حیطة پژوهش‌های عرفانی و به‌ویژه مولوی‌شناسی و نیز شناخت احوال و افعال شمس تبریزی دارد، هنوز چنان‌که باید مورد تدفیق و تحقیق قرار نگرفته است. شمس از آنجا که ذاتاً شخص‌و شخصیّتی درون‌بین و رمزگرا دارد، به مسألة تأویل توجّه بسیار نشان داده است و تقریباً در سراسر مقالات، تأویل را در ...
متن کاملشمس تبریزی و اقبال لاهوری
عشق مولانا محمّد اقبال لاهوری به حضرت مولانا جلال الدّین محمّد بلخی معروف به مولانا روم، بسیار و الهانه و عاشقانه و آشکار است. او مولانا را با نام ها و صفات مختلف که از آنها احترام و ارادت خاص وی نسبت به مولانای روم ظاهر می شود، صدا می کند، مانند: مولانا، مولوی، مولانا روم، مولوی رومی، جلال، ملّا، جلال، رومی، پیر رومی، پیر حق سرشت، پیر یزدانی، پیر عجم، مرشد روم، سالار روم و آخوند روم، حکیم پاک زاد ...
متن کاملانسجام متنی مقالات شمس تبریزی
مقالاتشمسبه عنوان اثری برجسته و مهم در تاریخ عرفان و ادبیات فارسی که ارتباط تنگاتنگی با مولوی، زندگی و آثارش دارد، با وجود این کمتر مورد توجه پژوهشگران واقع شده است. نگاشتههایی که به عنوان مجموعهای گرانبها از مواعظ و گفتارهای سرسلسلگان طریقت مولوی از سواد به بیاض نینجامیده و به صورت مشتی یادداشت از هم گسیخته و نامنظم باقی مانده است و یکی از دلایل کم توجهی به این کتاب، ساختار جملات از هم گسیخت...
متن کاملکهنالگوی قهرمان در مقالات شمس تبریزی
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های متغیر و بارز عرفان و آثار عرفانی و آثار منثور غنایی، کهن‌الگوی قهرمان است. سیر قهرمان نیز از مهم‌ترین مسائل عرفان و آثار منثور غنایی است تا آنجا که کهن‌الگوی قهرمان با سیری بغرنج به تکامل شخصیتی نزدیک میشود. تکامل شخصیتی قهرمان به اشکال گوناگونی در آثار عرفانی و آثار منثور غنایی به‌ویژه مقالات شمس تبریزی نمود مییابد. قهرمان عرفانی در مقالات شمس همچون قهرمان ژانر حما...
متن کاملمعرفت شهودی در کلام شمس تبریزی
بینش عرفانی نوعی از حکمت دینی مبتنی بر وحی است که مؤمنان به این نوع بینش، هستی حقیقی را از آن خدا می‌دانند و ماسویالله را باطل می‌پندارند و معتقدند که آنچه هست جلوهای است از او. صاحبان این بینش، عشق به حق و تصفیة باطن از تعلّقات جسمانی را وسیلة نیل به معرفت میبینند. آنان عقل بحثی را به سبب تقیّد آن به مقولات ذهنی از وصول به کمالی که غایت وجود انسان است، ناتوان مییابند. از نظر عرفا از جمله شمس...
متن کاملبازتاب ادبیات عامیانه در مقالات شمس تبریزی
ادبیات عامیانه( (folklore literatureاصطلاحی است که بر ادبیات توده، شفاهی و فولکلور اطلاق میشود و انواع داستان، افسانه، قصه، حکایت، تمثیل ، ضربالمثل، ترانه و متل را در بر میگیرد. ادبیات عامیانه با متون متصوفه و عرفا در مواردی پیوند مییابد. مطالعه و تحقیق متون عرفانی از این جهت، هم به بازیابی انواع ادبی عام کمک میکند و هم کیفیت درک متون را بهبود میبخشد. مقالات شمس تبریزی از جمله متون عرفانی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 13 شماره 47
صفحات 197- 244
تاریخ انتشار 2017-08-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023