انتخاب سازکار و روش مناسب برای تخصیص منابع عمومی به آموزش عالی

تحلیلهای نظری و شواهد تجربی حکایت از آن دارند که نظام فعلی تأمین مالی آموزش‌عالی در کشور ایران و سازکار پرداخت یارانه به آن توسط دولت چندان مطلوب نیست و نیازمند بازاندیشی و بازآفرینی است. اما نظام و سازکار مطلوب چیست و چه نظام و سازکاری برای نظام آموزش‌عالی ایران مناسب است؟ هدف مقاله حاضر پاسخ به این سؤالها و پیشنهاد نظام و سازکار مناسب برای کشور ایران است. برای دستیابی به هدف یاد‌شده، ابتدا نظامها و سازکارهای مختلف تأمین مالی و معیارهای نیکویی آنها از طریق فراتحلیل کیفی شناسایی شده ‌است؛ آن‌گاه در چارچوب نظامهای مختلف تأمین مالی، ده سازکار بر اساس شش معیار نیکویی با استفاده از روش«فرایند تحلیل سلسله مراتبی» ارزیابی شده‌اند. نتایج ارزیابی نشان می‌دهد که بهترین سازکار تخصیص منابع مالی به آموزش‌عالی در دنیا، پرداخت وام مشروط بر درآمد به دانشجویان در چارچوب بازار خدمات آموزش‌عالی است. در پایان مقاله بر اساس نظام بازار و سازکار یادشده، روش مناسب پرداخت یارانه به آموزش‌عالی در کشور ایران ارائه شده است.