امکان فهم باورهای دینی با توجه به «قاعده‌مندیِ» معنا نزد ویتگنشتاین دوم

نویسندگان

  • سارا قزلباش دانشجوی دکتری فلسفۀ دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده مقاله:

بر اساس دیدگاه ویتگنشتاین دوم، بررسی معناداری و فهم باورها، به نظام «بیان معنا» یا محاسبات معناشناختی مربوط می‌شود. هر نظام زبان‌شناختی به‌مثابه یک «بازی زبانی» که برگرفته از نحوه‌ای از زندگی است، روش و قاعده‌ای برای بیان معنا و فهم آن ایجاد کرده است». این رویکرد، الگوی «قاعده‌مندی» را برای فهم و توجیه باورهای مختلف معرفی می‌کند، به نحوی که ما معناداری یک باور را بر اساس قواعد و تکنیک‌های کاربرد کلمات در آن بازی زبانی، تبیین و محاسبه می‌کنیم. اما ویتگنشتاین، فهم باورهای دینی بر اساس این الگو را غیرممکن دانسته و باورهای دینی را به‌مثابه یک «نگرش»، به‌دلیل برخورداری از وجه تصویری مبهم، متعلق فهم قاعده‌مند نمی‌داند. با این حال، با توجه به اینکه از نظر وی، تصاویر دارای وجه التفاتی هستند، نه تطبیقی، این مقاله درصدد است نشان دهد که با توجه به وجه «ارتباطی» فهم و نیز التفاتی بودنِ تصویر دینی، وجه ارجاعی معنای دینی، محتوای پدیداری جهان به‌مثابه امر وجودی یا اطلاعات بوده ولذا می‌توان با توجه به وجه ارتباطی فهم و معنا، «قاعده‌مندی» را الگویی برای بررسی معناداری و فهم باورهای دینی دانست.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بازیمندی فهم نزد ویتگنشتاین و گادامر

ویتگنشتاین و گادامر به تعبیری، واپسین حلقه‌ها از دو زنجیرة جریان‌ساز فلسفی یعنی تحلیلی و قاره‌ای هستند که باز به تعبیری، انطباق و هم‌گرایی را بر نمی‌تابند. گفتار حاضر، تلقی واگرایانه از این دو جریان را وانهاده و بر آن است تا از رهگذر زبان و بازیمندی‌اش، باب تطبیق و اشتراک را بگشاید. فهم، نزد ویتگنشتاین و گادامر، دغدغه‌ای مشترک است. فهمی که زبانمندی و بازیمندی، شاخصه‌های تعیین‌کنندة آن هستند. تع...

متن کامل

نقد رویکرد ناواقع‌گرایی ویتگنشتاین در باورهای دینی

به نظر ویتگنشتاین باور دینی استفاده از یک تصویر است، تعهدی راسخ و تزلزل­ناپذیری که کل زندگی را نظم و نسق بخشیده است و مبتنی بر شواهد و دلایل نیست از این رو نه از جانب علم و فلسفه مددی می­یابد و نه هرگز گزندی می­بیند. پژوهش حاضر ضمن بررسی دیدگاه ویتگنشتاین متأخر در ارتباط با گفتارهای دینی نتیجه می­گیرد که رویکرد ویتگنشتاین برای مقولات دینی هر چند نوعی معناداری فراهم می­سازد، اما عدم واقعیت آن را...

متن کامل

بازیمندی فهم نزد ویتگنشتاین و گادامر

ویتگنشتاین و گادامر به تعبیری، واپسین حلقه ها از دو زنجیره جریان ساز فلسفی یعنی تحلیلی و قاره ای هستند که باز به تعبیری، انطباق و هم گرایی را بر نمی تابند. گفتار حاضر، تلقی واگرایانه از این دو جریان را وانهاده و بر آن است تا از رهگذر زبان و بازیمندی اش، باب تطبیق و اشتراک را بگشاید. فهم، نزد ویتگنشتاین و گادامر، دغدغه ای مشترک است. فهمی که زبانمندی و بازیمندی، شاخصه های تعیین کننده آن هستند. تع...

متن کامل

ویتگنشتاین: معنا، کاربرد و باور دینی

ویتگنشتاین در دورة دوم حیات فلسفی خود، با توجه به کاربرد کلمات برای شناخت معنای آنها و با تأکید بر تنوع کاربردهای زبان و کثرت بازیهای زبانی، معتقد است که بازیهای مختلف زبانی از نحوه های حیات گوناگون نشئت می گیرند و هر نحوه ای از حیات دارای زبان خاص خود است. گفتار دینی هم یک بازی زبانی مستقل با زبانی یکتاست که در نحوه ای از حیات حک شده است و قواعد و منطق خاص خود را دارد. بنابراین، مفاهیم و گزاره...

متن کامل

مفهوم صدق نزد ویتگنشتاین

این مقاله به بررسی تلقی ویتگنشتاین از مفهوم صدق می پردازد و می­کوشد نشان دهد که برخلاف تفسیر رایج، ویتگنشتاین متقدم و متأخر دارای برداشتی یکسان از مفهوم صدق است. بنا بر آنچه خواهد آمد ویتگنشتاین در سراسر کار فلسفی خویش، «صدق»  را مفهومی زائد می­دانست و به همین دلیل از به دست دادن نظریه­ای در بارۀ صدق  خودداری کرد. در پایان نشان خواهیم داد که لازمۀ منطقی امتناع از صورتبندی نظری در باره «صدق»  در...

متن کامل

ویتگنشتاین و نظریه ی معنا

منوط به دوقطبی بودن (قابل صدق و کذب بودن ) می داند، لذا قضایای غیرتجربی را گزاره نمی داند. گزاره چوندوقطبی است محکی خود را بیان می کند، اما قضایای غیرتجربی هیچ چیزی را نشان نمی دهند زیرا آنها تک قطبیهستند. با این همه، ویتگنشتاین در کتاب پژوهش های فلسفی به نقد مبانی دیدگاه های خود در کتاب رسالهمنطقی-فلسفی درباره ی مقوله ی معنا و نسبت آن با عالم واقع می پردازد . در فلسفه ی دوم او، معنای یک واژههم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 2

صفحات  19- 39

تاریخ انتشار 2020-03-10

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023