امکان‌سنجی ایجاد فهرستگان مجازی در آرشیوهای دیداری- شنیداری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در شهر تهران

اهداف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت امکان ایجاد فهرستگان مجازی در آرشیوهای دیداری – شنیداری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در شهر تهران است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی انجام شده و جامعه مورد مطالعه 20 آرشیو دیداری – شنیداری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در شهر تهران است. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته است. برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامۀ مجزا برای مدیران و آرشیویست-­کتابداران استفاده شده است. تعداد مدیران 20 نفر و تعداد آرشیویست- کتابداران و کارمندان آرشیو 122 نفر می­باشند. روایی پژوهش حاضر صوری است و برای محاسبه پایایی درونی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است، که میزان آن 75/0 است. یافته‌های پژوهش: منابع آرشیوی در حد متوسط سازماندهی شده‌اند. 9/46 درصد کارکنان با فهرستگان مجازی آشنایی دارند و میزان آشنایی آن‌ها با سازماندهی منابع آرشیوی در حد متوسط است. 2/59 درصد از نرم‌افزار گنجینه استفاده می‌کنند. تبادل اطلاعات کتابشناختی در بین آرشیوها در حد متوسط است. 9/52 درصد مدیران بودجۀ آرشیوها را ناکافی می‌دانند. 4/82 درصد مدیران معتقدند که سیاست خاصی برای ایجاد فهرستگان در آرشیوها وجود ندارد. به عقیدۀ 8/68 درصد مدیران هیچ سیاستی برای اشتراک منابع در بین آرشیوها پیش‌بینی نشده است. بیشتر مدیران معتقدند فیلم به عنوان مهم­ترین منبع بهتر است در فهرستگان مجازی قرار می‌گیرد. نتیجه‌گیری: تقریباً نیمی از کتابداران تدوین اصطلاحنامه‌ای مختص منابع آرشیوی را لازم می‌دانند. در بیشتر از نیمی از آرشیوها از قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن برای فهرستنویسی منابع استفاده می‌شود. در بیشتر آرشیوها از رده‌بندی روسو استفاده می‌شود. کمتر از نیمی از کتابداران با فهرستگان مجازی و بیش از نیمی از آن‌ها با نمایه‌سازی آشنایی دارند. بیش از نیمی از مدیران، بودجۀ سالانۀ آرشیو را ناکافی می‌دانند. بیشتر کتابداران از نرم‌افزار گنجینه استفاده می‌کنند. بیشتر مدیران معتقدند که سیاست خاصی برای ایجاد فهرستگان در آرشیوها وجود ندارد. بیشتر کتابداران معتقدند تبادل اطلاعات کتابشناختی تا اندازه‌ای بین آرشیوها وجود دارد. بیشترآرشیوها تهیۀ تجهیزات فنی (اعم از سرور، رایانه، اجارۀ خط،­ و شبکۀ داخلی نرم‌افزار کتابخانه) را به­عنوان اولویت نخست برای ایجاد فهرستگان مجازی انتخاب کرده‌اند. بنابراین، ایجاد فهرستگان مجازی از نظر امکانات نیروی انسانی و فیزیکی تقریباً مطلوب، ولی از نظر امکانات نرم‌افزاری و سیاست­گذاری نامطلوب است.