الگوی مفهومی خط‌مشی‌های فراگیر نظام فرهنگی- اجتماعی مبتنی بر قرآن کریم

هدف: با نظرداشت اهمیت ارزشهای عمومی در نظام خط‌مشی‌گذاری و نیز عرصۀ فرهنگی- اجتماعی، هدف محققان از این پژوهش، کشف الگوی مفهومی خط‌مشی‌های قرآنی فراگیر فرهنگی- اجتماعی بود. روش: رویکرد این پژوهش، کیفی و اکتشافی بود. برای گردآوری داده‌ها، با تلاوت تمام قرآن با رویکرد روش تحقیق موضوعی قرآن کریم و مطالعۀ آثار مرتبط، آیات سیاستی این عرصه استخراج شد. یافته‌ها: در تحلیل داده‌ها، علاوه بر رویکرد پیشین، از روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد برای مفهوم‌نویسی نظام‌مند از آیات و طبقه‌بندی و مقوله‌بندی آنها به منظور دستیابی به الگو و چارچوب مفهومی بهره گرفته شد. برای اعتباریابی، ضمن بهره‌مندی از مقایسه‌های مستمر با مراجعه به خبرگان در قالب روش ممیّزی بیرونی، الگوی مفهومی و گزاره‌های فراگیر سیاستی اعتباریابی شد. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر پس از تحلیل آیات، دستیابی به الگو و چارچوب مفهومی کلان فرهنگی- اجتماعی و استخراج گزاره‌های فراگیر قرآنی بر اساس آن چارچوب بود. در نظام فرهنگی- اجتماعی، علاوه بر گزاره‌های ناظر به عقلانیت و اصول کلان حاکم هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، خداشناسی و سنّت‌شناسی، خط‌مشی‌های فراگیر فرهنگی- اجتماعی در قالب گزاره‌های تجویزی و سیاستی ارائه شد.