الگوی استراتژیک مدیریت دانش برای ارتقای عملکرد پژوهشگاهها

به منظور تعریف الگویی برای مدیریت دانش در پژوهشگاهها برای ارتقای عملکرد آنها، پس از مطالعه ادبیات موجود در این حوزه مشخص شد که سه دیدگاه اصلی در خصوص مدیریت دانش و جایگاه آن در سازمانها وجود دارد. یک دیدگاه به مفهوم مدیریت دانش همچون مفاهیمی نظیر مدیریت تحول و مدیریت تغییر در سازمانها می‌نگرد. دیدگاه دوم معتقد است که در هر حوزه‌ای از سازمانها که بر اساس مدلهای مختلف از جمله مدل زنجیره ارزش پورتر مفهوم و جایگاه مدیریت اطلاعات تعریف شده است، می‌توان آن را با مدیریت دانش جایگزین کرد. دیدگاه سوم به مفهوم مدیریت دانش از دیدگاه سیستمی و استراتژیک نگریسته است. بر اساس دیدگاه سوم استراتژی مدیریت دانش به عنوان یک استراتژی وظیفه‌ای تلقی می‌شود و در کنار سایر استراتژیهای وظیفه‌ای قرار می‌گیرد. در این پژوهش مفهوم مدیریت دانش از منظر دیدگاه سوم مدنظر بوده است و پس از مطالعات فراوان در حوزه ادبیات مربوط به مفهوم مدیریت دانش این دیدگاه انتخاب و بر اساس آن مدل مفهومی پژوهش طراحی و پیشنهاد شده است. فرضیه اصلی پژوهش به این شکل تعریف شده است که هماهنگی بین استراتژیهای دانش، تولید و توسعه دانش، انتقال دانش و به‌کارگیری دانش در پژوهشگاهها با توجه به استراتژی کار پژوهشگاهها به ارتقای عملکرد آنان منجر می‌شود.برای آزمون این فرضیه جامعه آماری پژوهشگاههای وابسته به سازمانها و مؤسسات دولتی در نظر گرفته شدند که مقایسه عملکرد آنان با میزان هماهنگی استراتژیهای اتخاذ شده توسط آنها در حوزه سیستم مدیریت دانش و زیر سیستم‌های آن می‌توانست محمل خوبی برای آزمون فرضیه پژوهش باشد. پس از انتخاب نمونه معرف جامعه آماری، پرسشنامه‌ای طراحی شد و پس از آزمون روایی و پایایی آن در اختیار پژوهشکده‌های عضو نمونه جامعه آماری قرار گرفت. پرسشنامه حاوی دو دسته سؤال بود که یک دسته سؤالات با پاسخهای بسته بودند که بر اساس درجه بندی لیکرت از 1 تا 5 تقسیم شده بودند و پاسخهای ارائه شده در این بخش از پرسشنامه داده‌های کمّی آزمون فرضیه را تشکیل می‌دادند. گروه دوم سؤالات پرسشنامه سؤالات با پاسخهای باز بودند که پاسخهای تشریحی و تفصیلی به آنها داده‌های کیفی آزمون فرضیه را تشکیل می‌دادند. پس از توزیع و جمع‌آوری پرسشنامه‌ها، داده‌های کمّی با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل آماری شدند. داده‌های کیفی هم با روش تحلیل محتوا، تحلیل و با تعریف شاخص هماهنگی کمّی شدند و در نهایت، تحلیل آماری هم در خصوص آنها انجام شد. نتیجه نهایی هر دو تحلیل کمّی و کیفی داده‌های جمع‌آوری شده حاکی از تأیید فرضیه اصلی مطرح شده در پژوهش است.