الگوهای تغییرپذیری زمانی و مکانی خطر عامل فرسایندگی باران در شمال شرق ایران

نویسندگان

  • خدیجه حاجی دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
  • رئوف مصطفی زاده گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی
  • محسن ذبیحی دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت‌مدرس
  • محمد حسین قویمی پناه دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
چکیده مقاله:

عامل فرسایندگی باران برای توصیف توانایی باران در فرسودن خاک می‌باشد که اطلاع از تغییرات زمانی و مکانی آن منجر به برنامه‌ریزی، سیاست‌گزاری و اتخاذ تصمیمات صحیح کنترل و مهار فرسایش خاک می‌گردد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات زمانی و مکانی خطر عامل فرسایندگی باران در شمال شرق ایران برنامه‌ریزی شده است. بدین منظور، مقدار عامل فرسایندگی باران 41 ایستگاه باران‌سنجی با طول دوره آماری مشترک 33 ساله در حوزه آبخیز گرگانرود محاسبه شد. سپس نقشه‌های مقادیر میانگین، حداکثر، حداقل و انحراف معیار عامل فرسایندگی باران با استفاده از روش معکوس وزنی فاصله طی دوره مطالعاتی تهیه و مورد تحلیل قرار گرفت. براساس نتایج، مقدار میانگین عامل فرسایندگی باران سالانه در حوزه آبخیز گرگانرود برابر با 08/73 میلی‌متر به‌دست آمد. ایستگاه‌های رباط قره‌بیل و پس‌پشته به‌ترتیب با 57/34 و 16/111 میلی‌متر به‌ترتیب کم‌ترین و بیش‌ترین مقدار میانگین عامل فرسایندگی باران در بین ایستگاه‌های مطالعاتی را به خود اختصاص دادند. عدم تشابه الگوهای مکانی مقادیر میانگین و حداکثر عامل فرسایندگی باران در منطقه مطالعاتی از دیگر یافته‌های پژوهش حاضر است. ضمناً 44/37 درصد از سطح حوزه آبخیز مطالعاتی در طبقه زیاد خطر عامل فرسایندگی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر می‌تواند در اتخاذ تدابیر صحیح مدیریتی و اولویت‌بندی مناطق جهت انجام اقدامات حفاظتی در حوزه آبخیز گرگانرود مورد استفاده قرار گیرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل الگوهای مکانی عامل فرسایندگی باران در مقیاس‏های زمانی متفاوت ‏در ایران

فرسایش خاک به‏‌عنوان پدیده‌‏ای تهدید کننده برای جمعیت جهان، اغلب نتیجه اثرات توأم کاربری ناصحیح اراضی و عوامل اقلیمی است. در بین عوامل اقلیمی، باران به‏‌عنوان یکی از مهمترین عوامل فرساینده خاک محسوب می‌شود و بر همین اساس مطالعه دقیق خصوصیات مختلف باران از جمله فرسایندگی آن در ایجاد فرسایش خاک از اهمیت ویژه‎ای برخودار است. حال آن‌که بررسی دقیق تغییرپذیری مکانی عامل فرسایندگی باران در مقیاس‌های م...

متن کامل

تحلیل الگوهای مکانی عامل فرسایندگی باران در مقیاس‏های زمانی متفاوت ‏در ایران

فرسایش خاک به‏ عنوان پدیده ‏ای تهدید کننده برای جمعیت جهان، اغلب نتیجه اثرات توأم کاربری ناصحیح اراضی و عوامل اقلیمی است. در بین عوامل اقلیمی، باران به‏ عنوان یکی از مهمترین عوامل فرساینده خاک محسوب می شود و بر همین اساس مطالعه دقیق خصوصیات مختلف باران از جمله فرسایندگی آن در ایجاد فرسایش خاک از اهمیت ویژه‎ای برخودار است. حال آن که بررسی دقیق تغییرپذیری مکانی عامل فرسایندگی باران در مقیاس های م...

متن کامل

نقش تغییرپذیری اقلیمی برالگوی زمانی و مکانی فرسایندگی باران (بررسی موردی: حوزۀ آبخیز فشند)

انرژی فرسایندگی باران، فاکتوری مهم و تأثیرگذار بر جداسازی ذرات خاک و انتقال آن­ها می­باشد و نقش مهمی در پتانسیل فرسایش منطقه دارد. شاخص­های متفاوتی به منظور محاسبۀ فرسایندگی باران ارائه شده­اند که بر مبنای ویژگی­های باران از جمله مقدار، شدت، مدت، اندازۀ قطر قطره، انرژی جنبشی و یا ترکیبی از آن­ها می­باشند. همچنین تغییرات زمانی و مانی آن در برآورد مناطق حساس ضروری می­باشد و به منظور مدیریت و حفاظ...

متن کامل

تأثیر طول داده، دورۀ آماری و تعداد ایستگاه‌ها بر تغییرپذیری مقدار عامل فرسایندگی باران در مقیاس‌های زمانی مختلف در ایران

با توجه به نقش انکارناپذیر عامل فرسایندگی باران در شروع فرسایش آبی، مطالعه ویژگی‌های مختلف آن نقش مهمی در مدیریت بهینه منابع خاک و آب دارد. از طرفی عامل فرسایندگی باران در بسیاری از مدل‌های برآورد فرسایش و به‌منظور اهداف حفاظت خاک و آب استفاده می‌شود. حال آن‌که مطالعۀ کاملی در خصوص بررسی اثر طول و دورۀ آماری و هم‌چنین تعداد ایستگاه‌های مورد استفاده بر تغییرپذیری مقدار عامل فرسایندگی باران انجام...

متن کامل

توزیع‌های فراوانی بهینه عامل فرسایندگی باران در ایران

ارزیابی توزیع‌های فراوانی برای تحلیل عامل فرسایندگی باران کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین و ارزیابی توزیع‌های فراوانی مختلف برازش‌یافته بر مقادیر عامل فرسایندگی باران در مقیاس‌های مختلف زمانی در ایران برنامه‌ریزی شد. بدین منظور پس از تحلیل کلیه رگبارهای موجود در دوره آماری 20 سال در 70 ایستگاه مطالعاتی، عامل فرسایندگی باران Wischmeier و Smith محاسبه شد. سپس با استفاد...

متن کامل

تغییرات زمانی و مکانی ضریب فرسایندگی در جنوب‌غرب ایران

شاخص فرسایندگی باران مهمترین عامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک است.این پژوهش با هدف تعیین تغییرات مکانی و زمانی انرژی فرسایندگی باران در جنوب غرب ایران انجام شده‌است. خصوصیات بیش از 10000 رگبار مربوط به 27 ایستگاه سینوپتیک در جنوب غرب ایران مورد استفاده قرار گرفت و انژری جنبشی (E) و حداکثر شدت بارندگی 30 دقیقه‌ای (I30) رگبارها محاسبه ومتوسط شاخص فرسایندگی ماهیانه و سالیانه برای کلیه ایستگاه‌ها تعیین...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 42  شماره 102-103

صفحات  9- 18

تاریخ انتشار 2018-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023