افزایش بهره‌وری بارش برای گندم دیم در شرایط مدیریت برتر زراعی و آبیاری محدود در بالا دست حوضه کرخه

اینتحقیق با هدف بررسی تاثیر روش­های برتر مدیریت آبی و زراعی بر عملکرد و بهره­وری بارش برای گندم دیم درمنطقه هنام شهرستان الشترانجام گردید. ابتدا مدل واسنجی و صحت سنجی شده AquaCrop براساس شرایط اقلیمی و پایش زراعی 10 مزرعه گندم دیم منتخب منطقه در سال زراعی 93-1392 اجرا گردید و سپس سناریوهای مدیریتی به منظور افزایش عملکرد و بهره­وری بارش گندم دیم تعریف شد. در مرحله بعد، سناریوهای برتر مدیریتی در سال زراعی 94-1393 در سه مزرعه تحقیقاتی گندم دیم منطقه اجرا گردید. در آزمایش­های مزرعه­ای دو سطح مدیریت زراعی (برتر و سنتی) و دو سطح آبیاری (دیم و تک آبیاری بهاره) مورد مطالعه قرار گرفت. مطابق با بهترین سناریوهای پیشنهادی مدل AquaCrop، تیمار تک آبیاری بهاره با عمق ثابت 60 میلیمتر و در سه زمان اول، میانه و انتهای دوره گل­دهی گندم دیم در مزارع تحقیقاتی اعمال گردید. نتایج نشان داد که در ﺷـﺮاﻳﻂ دﻳـﻢ، مدیریت برتر زراعی بر مدیریت سنتی زراعی برتری داشت، زیرا بهره­وری بارش در مدیریت برتر نسبت به مدیریت سنتی زارع به میزان 36 درصد اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ. با کاربرد تک آبیاری بهاره، متوسط بهره­وری کل آب (بارش + آبیاری) در تولید گندم در سه مزرعه تحقیقاتی به 70/0 کیلوگرم بر متر مکعب افزایش یافت که نسبت به شرایط دیم به طور متوسط 74 درصد افزایش نشان داد. نتایج نشان داد که بهترین برنامه مدیریتی در منطقه هنام ترکیبی از مدیریت برتر زراعی با تک آبیاری بهاره به مقدار 60 میلی­متر در میانه دوره گل­دهی (زمان لقاح گل­ها) گیاه است، زیرا عملکرد دانه و بهره­وری بارش را در مدیریت سنتی زارع را به ترتیب به میزان 176 و 134 درصد افزایش داد. نتایج آزمایش­های زراعی تطابق خوبی با سناریوهای پیشنهادی مدل AquaCrop داشت.