استفاده از GIS در بهینه سازی برنامه ریزی آبیاری از سدهای مخزنی

با توجه به بحران کمبود آب و خشکسالی هایی که در سال‌های اخیر در کشور رخ داده است برنامه‌ریزی جهت مدیریت بهینه استفاده آب در مصارف مختلف امری لازم و ضروری است. بخش کشاورزی از بخش‌هایی است که بیشترین مصرف آب شرب در آن اتفاق می­افتد و درعین‌حال بیشترین میزان هدر رفت آب نیز مربوط به آن است. به‌طوری‌که گفته می­شود حدود 60 درصد آب شرب در بخش کشاورزی هدر می‌رود و به استفاده گیاه نمی‌رسد. ازآنجایی‌که مسئله برنامه‌ریزی آبیاری زمین‌های کشاورزی اصولاً یک مسئله مکانی بوده و به اطلاعات مکانی همچون محل و موقعیت زمین، موقعیت کانال‌های انتقال و ... مربوط است، می­توان از قابلیت‌های سیستم‌های اطلاعات مکانی (GIS) در برنامه‌ریزی بهتر و موفق­تر آن بهره برد. در این مقاله با استفاده از قابلیت‌های بهینه­سازی در GIS، برنامه آبیاری زمین‌های کشاورزی از سدهای مخزنی را طوری تنظیم کرده­ایم که هم نیاز کشاورزان تا حد توان پوشش داده می­شود و هم میزان پرتی آب حداقل می­شود. برای این منظور هم مسیر حرکت آب در شبکه کانال‌ها به حداقل می­رسد و هم آبیاری زمین‌های تحت یک کانال به‌صورت همزمان انجام می­گیرد. در مواردی که آب موجود در مخزن سد کافی نباشد، روش تعیین الگوی کشت بهینه با استفاده از روش AHP ارائه شده است. روش ارائه‌شده در این مقاله در یک مطالعه موردی در شبکه آبیاری سد گلستان پیاده­سازی و مورد ارزیابی قرارگرفته است.