استفاده از لومینسانس برانگیخته با نور به‌منظور تعیین نرخ‌لغزش بخشی از گسل Har-Us-Nuur

لومینسانس برانگیخته با نور یکی از روش‌های مهم سن‌یابی مطلق مواد معدنی در عصر حاضر است. این روش در بررسی زمین‌لرزه‌های دیرین و فعالیت‌های زمین‌ساختی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک نقش کلیدی دارد. با استفاده از این روش آخرین حادثه نورخوردگی رسوبات سن‌یابی می‌شود. با توجه به آنکه مغولستان دارای آب و هوای خشک است، روش لومینسانس در محاسبه سن رسوبات این منطقه مفید خواهد بود. رشته‌کوه‌های آلتایی در غرب مغولستان قرار دارد. زمین‌ریخت‌شناسی جوان مغولستان و لرزه‌خیزی ناشی از برخورد صفحه‌های هند- اوراسیا در بخش غربی مغولستان بیان‌کننده ضرورت محاسبه نرخ‌لغزش در راستای این رشته‌کوه، به‌منظور بررسی فعالیت زمین‌ساختی و تحلیل خطر لرزه‌ای است. گسل Har-Us-Nuur یکی از گسل‌های مهم موجود در حاشیه شرقی این رشته‌کوه و در مجاورت فروافتادگی دریاچه بزرگ (Depression of Great Lake) در غرب مغولستان قرار دارد. این گسل، گسلی فعال و راستالغز راست‌بر است که ممکن است سرچشمه زمین‌لرزه‌هایی با بزرگی زیاد باشد. هدف این مقاله، برآورد میزان نرخ لغزش این گسل با استفاده از روش OSL است. برای تعیین میزان نرخ‌لغزش، دو بادزن آبرفتی A2 و F1 که با این گسل بریده شده‌‌‌‌اند، انتخاب شد. جابه‌جایی ایجاد شده از آنها با بررسی تصاویر ماهواره‌ای وDifferential GPS برای بادزن A2،‌ m40 ± 130 و برای بادزن F1، m10 ± 15 اندازه‌گیری شد. با استفاده از سن‌یابی به روش OSL، برای دو نمونه A2a, A2b مربوط به سطح بادزنی A2، و برای سطح بادزنی F1 به ترتیب سن دفن 72/7 ± 89/18، 83/11 ± 28/26 و 02/3 ± 47/7 هزار سال به دست آمد و با درنظر گرفتن میزان جابه‌جایی، نرخ‌لغزش برای بادزن A2 و F1 به ترتیب بین 68/8 - 48/3 و 23/3- 79/0 میلی‌متر بر سال برآورد شد.