استفاده از تکنیک‌های آمار فضایی جهت بررسی تغییرات زمانی-مکانی غلظت کلروفیل a در خلیج‌فارس

بررسی غلظت کلروفیل a (Chl-a) از دیدگاه علوم مختلف مرتبط با دریا نظیر زیست‌شناسی دریا، محیط‌زیست دریا، اقلیم‌شناسی و اقیانوس‌شناسی دارای اهمیت است. با بررسی و پایش این پارامتر امکان شناسایی پدیده‌های مهمی همچون شکوفایی جلبکی و فراجوشی فراهم می‌شود. در این مطالعه ابتدا داده‌های ماهواره‌ای غلظت Chl-a  با دقت مکانی 05/0 درجه از پایگاه داده‌ NOAA و سنجنده MODIS Aqua  به‌صورت ماهانه و طی سال‌های 2003 تا 2016 میلادی برای خلیج‌فارس تهیه گردید و سپس توسط تکنیک‌های آمار فضایی موران جهانی و موران محلی موردبررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل موران جهانی حاکی از خودهمبستگی قوی و توزیع خوشه‌ای داده‌ها در هر چهارفصل بود که در فصل زمستان از قوی‌ترین و فصل تابستان از ضعیف‌ترین خودهمبستگی برخوردار بودند. در ادامه جهت تشخیص نوع خوشه‌های فضایی و محل تشکیل آن‌ها از آماره موران محلی استفاده گردید. نتایج این تحلیل بیانگر تعداد بیشتر خوشه‌های بالا-بالا (مقادیر بالای غلظت Chl-a) برای فصل زمستان نسبت به سایر فصل‌ها بود. با بررسی نقشه‌های خروجی از این تحلیل مشخص گردید که غلظت بالای Chl-a در فصل‌های زمستان و بهار عمدتاً در امتداد سواحل شمالی خلیج‌فارس و در فصل‌ تابستان اکثراً در امتداد سواحل جنوبی این خلیج شکل‌گرفته‌اند؛ اما در فصل پاییز غلظت بالای Chl-a در امتداد تمامی سواحل منطقه دیده شد. خوشه‌های پایین-پایین (مقادیر پایین غلظت Chl-a) نیز غالباً در نواحی مرکزی خلیج‌فارس تشکیل‌شده بودند. درمجموع می‌توان بیان نمود که تغییرات غلظت Chl-a در خلیج‌فارس وابسته به جریانات سطحی دریا، ورودی رودخانه‌ها و شرایط اقلیمی منطقه است.