استخراج مقوله‌های پایه برای سیاستگذاری جنگل‌های شمال ایران

با توجه به نبود سیاست‌های جامع و بلندمدت برای جنگل‌های شمال ایران، تدوین سیاست‌هایی با رویکرد استفادۀ پایدار از همۀ ظرفیت‌ها و کارکردهای این جنگل‌ها لازم است. از این‌رو در این تحقیق سعی شد مقولات قابل استفاده به‌منظور سیاستگذاری برای جنگل‌های شمال ایران در چهار دستۀ قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها از اسناد مرتبط با جنگل و آن دسته از نهادهای دارای ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با هر یک از کارکردهای آن استخراج شوند. از این‌رو 47 سند ملی و بین‌المللی شامل سیاست‌ها، قوانین، برنامه‌ها، آیین‌نامه‌ها و متون مربوط به اجلاس، کنوانسیون‌ها و مجامع بین‌المللی مرتبط با موضوع تحقیق با روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد مایرینگ و تلفیق روش‌های استقرایی و قیاسی بررسی شد. در نهایت 124 مقوله شامل 27 قوت، 13 ضعف، 61 فرصت و 23 تهدید استخراج شد. قوت‌های سازمان اداره‌کنندۀ جنگل در دو دستۀ اختیارات قانونی و منابع و زیرساخت‌ها و ضعف‌های شناسایی‌شده عمدتاً مربوط به ساختار سازمانی و امکانات در دسترس بوده است. بیشتر فرصت‌ها مربوط به زمینه‌هایی است که در نتیجۀ پیوستن به کنوانسیون‌ها و مجامع بین‌المللی حاصل شده است. بیشتر تهدیدها مربوط به وجود قوانینی است که با مأموریت و اهداف سازمان اداره‌کنندۀ جنگل تضاد دارند. با توجه به نظر 78 نفر از صاحب‌نظران، همۀ مقولات استخراجی از حیث اهمیت در محدودۀ "کمی زیاد" تا "زیاد" قرار دارند. با عنایت به نتایج حاصل، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به‌عنوان متولی ادارۀ جنگل‌های شمال، کمتر توانسته است از قوت‌ها و فرصت‌های در دسترس برای پوشش ضعف‌ها و تهدیدها استفاده کند. تحقیقات بیشتری برای پی بردن به چرایی این وضعیت لازم است.