ارزیابی ژنتیکی و فیتوشیمی نمونه‌های حاصل از کشت بافت گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgar) در غلظت‌های مختلف هورمونی

مقدمه: تنوع حاصل از کشت بافت که سوماکلونال نامیده می‌شود منبع ارزشمندی از تنوع ژنتیکی است که می‌تواند جهت اصلاح گیاهان دارویی استفاده شود. هدف: ارزیابی کارایی نشانگرهای مولکولی در تشخیص تنوع سوماکلونال و رخداد پدیده متیلاسیون در ژنوم به عنوان یک عامل مؤثر بر ایجاد تغییرات در سطح ژنوم و عملکرد متابولیتی گیاه رازیانه انجام شده است. روش بررسی: DNA ژنومی هشت نمونه غیرنرمال کشت بافتی از نظر تیپ رشدی به همراه یک نمونه شاهد به روش دلاپورتا استخراج شد. مراحل نشانگر AFLP با دو روش هضم آنزیمی متفاوت به اجرا درآمد. آنالیز فیتوشیمیایی با استفاده از دستگاه GC/Mass انجام و درصد و اجزا اسانس مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج: نتایج بررسی الگوی باندی حاصل از روش‌های مختلف هضم آنزیمی حاکی از وجود چندشکلی میان تیمارها بود. همچنین تجزیه خوشه‌ای، نمونه شاهد و نمونه‌های غیرنرمال را به طور جداگانه گروه‌بندی نمود. نتایج آنالیز درصد و ترکیبات اسانس نشان داد که در گیاهان حاصل کشت بافت ترکیبات ارزشمندی نظیر Limonene، Fenchone، Estragole و Anethole تولید نمی‌شود و در عوض ترکیباتی نظیر 2,4 Decadienal و Cineol, Terpineol تولید می‎شود. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد مارکر AFLP برای بررسی تنوع سوماکلونال در نمونه‌های باززا شده مؤثر بوده و تغییرات فنوتیپی و فیتوشیمیایی گیاهان غیرنرمال می‌تواند پیامد آلکیلاسیون در ژنوم باشد همچنین با تکیه بر تنوع حاصله می‌توان با اعمال تنش‌های مختلفی از جمله سرما، گرما و شوری اقدام به شناسایی ژنوتیپ‌های برتر از لحاظ عملکرد و مقاومت به تنش‌های زیستی و غیرزیستی نمود.