ارزیابی پیامدهای روانی و اجتماعی رحم جایگزین در مادر جایگزین و کودک حاصل از این روش: یک مطالعه مروری

مقدمه: یکی از تکنیک­های جدید کمک ­باروری، رحم­ جایگزین است که میزان استفاده از ­آن در­حال افزایش است. با­این وجود، پیامدهای روانی و اجتماعی این تکنیک، به­صورت جامع مورد بررسی قرار نگرفته ­است، لذا مطالعه مروری حاضر با ­هدف بررسی این پیامدها متعاقب رحم جایگزین در مادر­ جایگزین و کودک صورت گرفت. روش­کار: در این مطالعه مروری جهت یافتن مطالعات مرتبط، در بازه زمانی 2018-1990 از پایگاه‌های فارسی SID و Magiran و پایگاه‌های انگلیسیPubmed ،Scopus ،Elsevier ، Weily online library، SID، Sciences Web Of و موتور جستجوی Google Scholar استفاده شد. برای دستیابی به تمام مقالات فارسی و انگلیسی مورد ­نظر از کلید­واژه‌های فارسی مادر جایگزین، ارتباط مادر-کودک، ارتباط مادر- جنین، ارتباط، پیامد روانی، پیامد اجتماعی و کلید­واژه‌های انگلیسی Surrogate mother، surrogacy،Maternal–fetal relations، mother-child relationships، surrogates’ family، bonding، attachment، outcome psychology، social outcome با همه ترکیبات احتمالی این کلمات استفاده شد. از بین 500 مقاله، 18 مقاله واجد شرایط پژوهش بود و برای این مطالعه انتخاب شدند. یافته­ها: نتایج مطالعات مختلف بیانگر این مسأله بود که تولد کودک برای مادران جایگزین و خانواده متقاضی پدیده‌ای استرس­آور است که می‌تواند سبب افسردگی در مادر جایگزین شود. تفاوت عمده­ای در تکامل، ابعاد روانی و اجتماعی کودکان متولد شده به روش رحم جایگزین با کودکانی طبیعی وجود نداشت. نتایج تست­های شخصیتی و متغیرهای روا‌ن‌شناختی در بیشتر مادران جایگزین طبیعی بوده و آسیب­های روان‌شناختی جدی در آنان مشاهده نشده بود. نتیجه­گیری: به­طور­کلی جایگزینی در اکثر مادران جایگزین تجربه­ای مثبت تلقی شده ­است. کودکان متولد ­شده نیز احساس خوبی نسبت به مادر جایگزین خود داشته و به­لحاظ روان‌شناختی، تفاوتی با کودکان طبیعی نداشته­اند. البته توجه به ­این نکته ضروری است که تفاوت در فرهنگ کشورها، تجربیات و سیستم­های حمایتی آنها، ممکن است بر پیامدهای روانی و اجتماعی در رحم جایگزین تأثیر­گذار باشند.