ارزیابی پایداری اکوسیستم با استفاده از روش اتّحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (مطالعه موردی: حوضه آبخیز دروک)

نویسندگان

  • حامد روحانی استادیار آبخیزداری، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
  • رضا احمدی کارشناس ارشد آبخیزداری، اداره کلّ منابع طبیعی و آبخیزداری، گرگان، ایران
  • عاطفه تیموری کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
چکیده مقاله:

ارزیابی پایداری حوضة آبخیز به روش اتّحادیة بین­المللی حفاظت از طبیعت، تکنیکی برای درک و اندازه­گیری توسعة پایدار است. این تکنیک، امکان مقایسة شرایط موجود منطقه را با وضعیّت ایده­آل خود، یعنی توسعة کامل انسانی و یک اکوسیستم سالم و مولّد را فراهم می‌آورد. این روش، به صورت هم­زمان، پایداری اکوسیستم و پایداری انسانی را بررسی می­کند. در پژوهش حاضر، پایداری حوضة آبخیز دروک با استفاده از روش اتّحادیة بین­المللی حفاظت از طبیعت، توسّط 7 معیار و 17 شاخص در بخش انسانی و 8 معیار و 18 شاخص در بخش اکوسیستم بررسی شد. در این پژوهش، حوضة آبخیز دروک، به دو بخش با نام­های آق­چشمه و قلعه قافه تقسیم و اندازه­گیری­ها در هر بخش، به صورت مجزّا انجام شد. معیار آموزش و پرورش، مهارت و فقر در هر دو زیرحوضه در شرایط متوسّط است. با افزایش میزان اشتغال جوانان، می­توان باعث کاهش میزان وابستگی و بهبود وضعیّت معیار فقر شد. معیار تأمین و سلامت موادّ غذایی در هر دو زیرحوضه قابل قبول است. معیار عدالت و برابری در شرایط ضعیف و قابل قبول به ترتیب در زیرحوضه­های آق­چشمه و قلعه قافه است. امتیاز نهایی زیرحوضة قلعه قافه برابر با 44 و امتیاز نهایی زیرحوضة آق­چشمه، 61 است. به طور کلّی، امتیاز هر دو زیرحوضه، نشان می­دهد زیرحوضه­ها از نظر پایداری در محدودة متوسّط قرار دارند؛ همچنین، امتیاز نهایی حوضة آبخیز دروک، برابر با 52 است که در محدودة وضعیّت متوسّط است. بررسی شاخص­ها نشان داد، حوضة مورد نظر از لحاظ وضعیّت کاربری و فرسایش نسبت به سایر شاخص­ها در وضعیّت بسیار نامناسبی قرار دارد و این شاخص، بیشترین تأثیر منفی را در حوضة مورد نظر دارد.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی پایداری حوضه آبخیز با استفاده از روش iucn(مطالعه موردی حوضه آبخیز چهل چای)

چکیده توسعه پایدار یکی از موضوعات بسیار مهمی است که در طی سال¬¬های اخیر لزوم توجه به آن در جوامع ملی و بین¬المللی برای همه آشکار شده است. حوضه¬های آبخیز را می توان به عنوان واحدی که در خود تمام واحدهای هیدرولوژیکی، فیزیکی-بیولوژیکی، اجتماعی-اقتصادی و حتی سیاسی را به صورت یک جا دارد محسوب نمود. لذا لزوم توجه به توسعه پایدار حوضه آبخیز به عنوان محیطی برای زندگی، امری ضروری به نظر می¬رسد و می¬توا...

15 صفحه اول

ارزیابی پایداری حوضه‌ با استفاده از روش شاخص پایداری آبخیز

آبخیزهای سالم، خدمات اکوسیستمی بسیاری در زمینه­های مختلف چون اجتماعی و رفاه اقتصادی ارائه می‌دهند، لذا می‌بایست روش‌هایی توسعه یابند که بتوان بر اساس آن‌ها درجه­ی سلامت و سطح پایداری آبخیزها را تعیین نمود. یکی از شاخص‌های مورد استفاده برای تعیین پایداری، شاخص پایداری آبخیز (WSI) می‌باشد. این شاخص از تلفیق چهار زیرشاخص هیدرولوژی، محیط زیست، حیات و سیاست‌گذاری شکل گرفته است. این شاخص حوضه­ی آبخیز...

متن کامل

برنامه‌ریزی راهبردی توسعه حفاظت محیط‌زیست در اکوسیستم های تالابی (مطالعه موردی حوضه آبخیز تالاب قره قشلاق)

تالاب­ها یکی از با اهمیت­ترین اکوسیستم­های طبیعی کره زمین هستند. منطقه شکار ممنوع و تالاب قره­قشلاق از مهم­ترین و بزرگ­ترین تالاب­های اقماری دریاچه ارومیه و یکی از مناطق مهم پرندگان IBA در دنیا می­باشد. اما متأسفانه در سال­های اخیر با توجه به فعالیت­های مخرب انسانی با مخاطرات فراوانی مواجه شده­ است. این پژوهش علمی- کاربردی با هدف ارائه برنامه راهبردی توسعه حفاظت محیط‌زیست تالاب قره­قشلاق با درن...

متن کامل

مکانیابی سد زیرزمینی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مطالعه موردی: حوضه آبخیز دشت کویر

با توجه به فصلی بودن آبراهه‌ها در مناطق خشک و نیمه‌خشک و انتقال آب سطحی به زیر سطح زمین استفاده از سازه‌هایی که کنترل و ذخیره کننده جریان برای فصول کم باران سال باشد ضروری است. به دلیل پرهزینه و زمانبر بودن مکانیابی سد زیرزمینی، استفاده از تکنیک‌های سیس...

متن کامل

ارزیابی و پهنه‌بندی خطر ریزش با استفاده از مدل VIKOR (مطالعه موردی: حوضه آبخیز

ناپایداری دامنه­ها و ریزش­ها از خطرات اصلی در مناطق کوهستانی است. حوضه آبخیز آق لاقان چای با داشتن چهره کوهستانی و با توجه به وضعیت زمین شناسی، لیتولوژی و اقلیمی، عمده شرایط لازم جهت شکل گیری حرکات ریزشی را دارد. این پدیده همه ساله موجب به مناطق مسکونی، تخریب راه ارتباطی و رسوب­زایی گسترده و پر شدن مخزن سد یامچی و بستر رودخانه از رسوب می­شود. بنابراین هدف تحقیق حاضر تهیه نقشه پهنه­بندی خطر ریزش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 25

صفحات  81- 93

تاریخ انتشار 2018-01-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023